شما بازی را چطور تعریف می کنید
شما بازی را چطور تعریف می کنید
شما بازی را چطور تعریف می کنید؟ یاسمینا رضا. مترجم: زهرا قربان خانلو. چاپ اول. انتشارات افراز. تهران: 1393. 1100 نسخه.88 صفحه. قیمت: 5500 تومان.
« من، کتاب بازی را چطور تعریف می کنید را روی داشبورد گذاشتم. گاه گاهی که پیچ جاده کمی تند می شود، کتاب می افتد. دوباره آن را همان جا می گذارم. می خواهم تماشایش کنم. می خواهم کتابم را تماشا کنم. می خواهم چیزی را که صبح بدون کم ترین خوشحالی دریافت کردم، از این فاصله کم تماشا کنم.»[1]
شما بازی را چطور تعریف می کنید تازه ترین نمایشنامه یاسمینا رضا نویسنده فرانسوی است. در این نمایشنامه ناتالی اوپنهایم به عنوان نویسنده رمان «کشور رخوت ها» به شهر کوچک ویلان آن ولن دعوت می شود تا برای مردم آنجا بخش هایی از کتابش را بخواند.
در رمان کشور رخوت ها نویسنده زن مرتکب جنایت می شود و یکی از شخصیت های خود را می کشد. همین موضوع بحث طولانی ای با روزنامه نگاران ایجاد می کند. این نمایشنامه به شکل داستانی در داستانی دیگر روایت می شود. هزار تو هایی که زندگی رمان نویسان را در قالب شخصیت های نمایشنامه به چالش کشیده است. همچنین هزارتوهایی از روابط خانوادگی و اجتماعی و عاطفی که ما را با خود به جهان هایی اسرار آمیز می برد و مجبورمان می کند با تخیلمان پازل نیمه کاره ای که ایجاد شده است را تکمیل کنیم.
یاسمینا رضا در این نمایشنامه موقعیتی ایجاد می کند تا شخصیت نویسنده نمایشنامه اش بخش هایی از کتابش را بخواند و تماشاگران و ما به عنوان کسانی که نمایشنامه را می خوانیم، وارد ذهن شخصیت زن نویسنده یعنی ناتالی اوپنهایم شویم. خواننده با کلیتی از داستان کشور رخوت ها آشنا می شود. کلیتی که به صورت پراکنده ارائه می شود. ولی با این کار دیدگاه های نویسنده و واکنش او در مقابل خوانندگان و به خصوص منتقدین اثرش به نمایش گذاشته می شود.
در این نمایشنامه مسابقه ای برای ناتالی اوپنهایم ترتیب داده می شود که باید نام نویسنده ها را از تک جمله هایی که برایش می خوانند، حدس بزند. در این بازی ناتالی درگیر بازی با جملات قصار نویسندگان می شود به این ترتیب خود ناتالی اوپنهایم که همیشه درگیر بازی با زبان و کلمات بوده است درگیر بازی با داستان ها و شخصیت های آنها می شود. این خود هزار توی تازه ای ایجاد می کند که ناتالی را در این هزار تو گم می کند. ناتالی خودش را در این لابیرنت زندگی محسور می بیند . لابیرنتی که در واقع زندگی خودش است و راه خروجی هم برای آن نمی یابد.
یاسمینا رضا در این نمایشنامه موقعیتی ایجاد می کند تا شخصیت نویسنده نمایشنامه اش بخش هایی از کتابش را بخواند و تماشاگران و ما به عنوان کسانی که نمایشنامه را می خوانیم، وارد ذهن شخصیت زن نویسنده یعنی ناتالی اوپنهایم شویم. موضوع بیشتر آثار یاسمینا رضا درباره روابط و درگیری های شخصیتی است که همواره با تنش های دراماتیک همراه می شود. وی یکی از چهره های موفق در زمینه نمایشنامه نویسی فرانسه است.
یاسمینا رضا این نمایشنامه را در سال 2011 نوشته و منتشر کرده است. نمایشنامه شما بازی را چطور تعریف می کنید برگرفته از جمله ای از مایکل هر است که می گوید: "چندان مهم نیست که برنده شده اید یا بازنده، مهم این است شما بازی را چطور تعریف می کنید." نام این نمایشنامه نیز نام کتابی است که گابریل گورن ، قهرمان رمان کشور رخوت ها نوشته است.
شما بازی را چطور تعریف می کنید بیش از حد به زبان و فرم داستان نزدیک می شود تا حدی برخی از بخش ها با منولوگ های طولانی اش یک سر داستان هستند و همین به اجرا کشیدن این اثر را روی صحنه با دشواری رو به رو می کند. نمایشنامه های یاسمینا رضا پر از دیالوگ های پر معنا و تاثیر گذارند و گاها محتوای فلسفی دارند که با طنز ظریفی به بیان در می آیند.
این کتاب با مقدمه کوتاهی از مترجم درباره نویسنده اثر آغاز می شود. این نمایشنامه یازده صحنه است و چهار شخصیت دارد. نام هر کدام از صحنه ها عبارتند از: پیش درآمد، ورود، جای گیری، معرفی، شما بازی را چطور تعریف می کنید؟، کشور رخوت ها، پائول، در قطعه گمنامان، ناتالی، کوکتل و رولان.
یاسمینا رضا کارش را با بازیگری آغاز کرد. اولین نمایشنامه اش با نام «گفتگوهای پس از خاکسپاری» جایزه مولیر را از آن خود کرد. وی با نمایشنامه «هنر» به اوج شهرت رسید و نمایشنامه اش در اکثر کشورها به روی صحنه رفت. موضوع بیشتر آثار یاسمینا رضا درباره روابط و درگیری های شخصیتی است که همواره با تنش های دراماتیک همراه می شود. وی یکی از چهره های موفق در زمینه نمایشنامه نویسی فرانسه است.
«روزانا: ناتالی اوپنهایم شما مث همه مردم در آرزوی موفقیتین اما می شه گفت که اونو خالص و بدون جار و جنجال می خواین. مث خودتون. در مجموع اثر باید به تنهایی کسب اعتبار کنه. این چیزیه که شما به خودتون می گین.
ناتالی: این ایدئاله.
روزانا: آیا این نهایت تکبر نیست؟
ناتالی: واقعا؟ شاید. شاید.
روزانا: خنده تون می گیره از این؟
ناتالی: خب آره! من تمایلی به تحلیل شخصیت خودم ندارم!»[2]
پی نوشت:
[1] صفحه 35 کتاب
[2] صفحه 69 کتاب
