از سقوط مالی تا رکود اقتصادی: ریشههای بحران بزرگ مالی. جووانی اریگی و دیگران. گردآوری و ترجمهی پرویز صداقت. تهران: انتشارات پژواک. چاپ : 1390. 1100 نسخه. 263 صفحه. 6500 تومان.
«الگوی انباشتگی که توسعهی مادی قرن طولانی بیستم به جلو راند قادرنیست شالودهای برای توسعهی مالی جدیدی در قرن بیست و یکم باشد. هر توسعهی مادی جدیدی در مقیاس جهانی باید مبتنی بر الگوی کاملن متفاوت اجتماعی، ژئوپلیتیک و بومشناختی باشد – متفاوت نه تنها از قرن طولانی بیستم که از تمامی قرنهاز طولانی پیشین. این متضمن مسیر بدیلی در برابر الگوی غربی مبتنی بر مصرف منابع است. الگویی جذابتر برای کار که منابع را هدر ندهد و پیشفرض آن حذف اکثریت وسیع جمعیت جهان از منافعش نباشد.»[1]
کتابی با عنوان از سقوط مالی تا رکود اقتصادی مجموعهی مقالههایی را در خود جمع کرده است که به تشویش و اضطرابی میپردازند که پیرامون مسایل مالی و اقتصادی کلان و منطقهای بحرانزا رو به افزایش هستند. در این کتاب از سوی گردآورنده و مترجم، کوشش شده است تا مجموعهای از مقالههای سودمند جهت مطالعه در این زمینه در یک مجلد فراهم آیند. با مطالعهی این مقالهها میتوان نموداری از برآیند سویهی تفکری هر یک از متنهای موجود پرداخت اگرچه با نگاهی به نامها و سویههای اندیشگانی ایشان نیز میتوان تا حدودی به یک بسامد از رویکرد نظری کتاب رسید. به نظر میرسد کوشش بر این بوده است تا بتوان از مقولهی بحران مالی تصویر روشنتری ارایه داد تا این تصویر بتواند بیشتر قرین واقعیت موجود باشد. به همین جهت نامهایی چون دیوید هاروی، جووانی اریگی، امانوئل والرشتاین، اسلاوی ژیژک، جوزف استیگلیتز و نامهای دیگری که در این مجموعه حضور دارند و هر کدام از ایشان در این زمینه صاحبنظر هستند و در عرصهی جهانی به ارایهی دیدگاه خود میپردازند، این مقالهها و نامها در این مجلد، در کنار هم آمدهاند تا شمایل کلی بحران را با وضوح بیشتری به خواننده نشان دهند ولی اینکه با چنین استراتژی عملی در حوزهی تولید یک کتاب میتوان به این مهم یاری رسانید یا خیر، موضوع دیگری است که باید به آن پرداخت.
در فهرست کتابهایی که به بازار کتاب روانه میشوند از یکسو میتوان از مجموعهداستانهایی سراغ گرفت که به همت مترجم یا گروه مترجمان، از نویسندگان مختلف گرد هم آمدهاند حال این تصادف همنشینی میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد؛ این دلایل از موضوع، کشور، زبان نوشتاری، نهلهی فکری یا سبک نوشتاری تا حوزههای گوناگون دیگر را در بر میگیرند، از سوی دیگر میتوان با جنگهای شعری و گزیدههای شاعران مختلف روبهرو شد و تا دلتان بخواهد میتوان کلکسیونهای مجموعه مقالات دید که هر کدام از این کتابها نیز به فراخور بهانهی همنشینی اسمها و نوشتارها طرحوارهی خاصی به خود میگیرند. این گونهی عملکردی با وجود عدم دسترسی شمار زیادی از فارسیزبانان به زبان دوم و دلایلی دیگر، منوط به این است که بتوان منطق چیدمانی قابل قبولی را برای کتاب در نظر گرفت چراکه کتاب شدن این مقالهها، خود موضوعی است که به صرف جاگیری چند مقاله در کنار هم اتفاق نمیافتد.
در کتاب پیش رو پس از فهرست مطالب و مقدمهای به قلم پرویز صداقت، مقالههای کتاب در چند سرفصل اصلی طبقهبندی شدهاند که درنهایت در این دستهبندیها میتوان با مطالبی چون «اینجا نیویورک است؛ اما والاستریت پیدا نیست» نوشتهی والدن بِللو، «پایان قرن طولانی بیستم» با همکاری جووانی اریگی و بِوِرلی سیلور، «نگاه بلندمدت به رکود در اقتصاد جهانی»، «ما کجا ایستادهایم؟»، «بحران ساختاری در اقتصاد جهانی: به کجا میرویم؟» و «جنگ ارزی؟ آری» به قلم امانوئل والرشتاین، «بحران از دیدگاه اسلاوی ژیژک» و «بحران از دیدگاه انور شیخ» و مطالب گوناگون دیگر مواجه شد و بسته به اهمیت موضوعی بنا بر خواست موقعیتی به آنها رجوع کرد. در مجموع همهی این مقالهها که بر گرد موضوع ریشههای بحران بزرگ مالی پس از سقوط مالی سال 2008 میپردازند، تلاش میکنند اوضاع کنونی اقتصاد جهانی را در چشماندازی گسترده تر از زمان حال بررسی کنند به همین سبب آغازگر این کتاب گزارشی تحلیلی – توصیفی از واقعهی والاستریت است.
پرویز صداقت در پیشینهی کاری خود سردبیری چندین نشریه و روزنامه را بر عهده داشته است که میتوان برای نمونه به روزنامهی «سرمایه»، «ماهنامهی بورس» و «فصلنامهی حسابدار رسمی» اشاره کرد. او در زمینهی ترجمه هم تجربه دارد ولی آنچه در راه فراهمآوری یک کتاب با استفاده از مقالههایی در یک زمینهی ویژه مهم است، در نظر گرفتن تمامی سویههایی ست که در گردهمآیی این مجموعه میتواند دارای اهمیت و ضرورت باشد. در هر حال، مجموعهی مقالههای این کتاب، میتواند برای آنهایی که به این حوزه علاقه دارند خالی از لطف نباشد.
پی نوشت:
[1] صفحهی 50 کتاب