هایدگر و هگل
هیدگر و هگل
تفسیر هیدگر از فلسفه هگل.محمد زارع. انتشارات کویر.چاپ اول. تهران.1390. 1100 نسخه.340 صفحه.8000 تومان.
«عشق به حقیقت و ایمان به قدرت روح، نخستین شرط فسلفه است. از آن جا که انسان روح است، می تواند و باید خویش را شایسته امر اعلی و برتر بداند، او نمی تواند عظمت و قدرت روح اش را بدان بلندی که از آن است، تصور کند. با این ایمان هر چیزی به سهولت خودش را به روی او آشکار خواهد کرد.»[1]
هگل در یکی از مصاحبه هایش به صراحت می گوید فیلسوفان بعد از من گریزی ندارند که یا از من دور شوند و یا به من نزدیک. هر چند به نظر می رسد خودخواهی نیچه واری پشت این کلام نهفته است اما باید اذعان کرد به راستی که فسلوفان بعد از هگل هرگز نتوانستند فسلفه هگل را از تاریخ فلسفه نادیده بگیرند و تماما یا به تفسیر و توسعه بحث هگل از فلسفه پرداختند و یا تلاش کردند تا نگرش های تازه هر چه می توانند به نقد هگل و فلسفه هگل بپردازند. بدنه فلسفی فیلسوفانی چون مارکس، انگلس، آدورنو، هورکهایمر، بنیامین و بسیاری از فیلسوفان چپ گرا به پایه فلسفه هگل بنا شد و فیلسوفانی چون التوسر و شاگردانش به نقد و روی گردانی از فلسفه هگل پرداختند و نگرش های تازه ای را در این بحث باز کردند. تا همین امروز که فیلسوف معاصری چون اسلاوی ژیژک تماما با توجه به نگرش های فلسفه هگل به تفسیر فلسفه خود می پردازد.امپراطوری تفکر هگلی به قدری عظیم است که فیلسوفان را به فیلسوف هگلی و غیر هگلی تقسیم بندی میکنند. از این روی خواندن، نقد و نگاه به فسلفه هگل یکی از بنیادی ترین مطالعات فلسفی است. هیدگر نیز همچون هگل یکی از فیلسوفان مهم تاریخ فلسفه است. خود هیدگر از فیلسوفانی بود که تمام حیات فکری خویش را در قرن بیستم زیست و بی تاثیر از فلسفه هگل نبود.
تلاش نویسنده در این کتاب بر این پایه است که نتواند چشم انداز روشنی از تجدد ارائه دهد. وی معتقد است هگل و هایدگر هر دو تجدد را اندیشیده اند و به رنج ها، ریشه ها، گره ها، معضلات و آینده تجدد بهتر پی برده اند. هگل به تجدد بالفعل و متحقق اندیشیده و بسیاری از نشانه های وضع متجدد را وصف کرده است و هیدگر نیز تفسیری برای آینده تجدد ارائه کرده است. در این تحقیق کوشیده شده در ابتدا نحوه مواجهه هیدگر با فلسفه هگل، تفسیر ها و انتقادهای او از آن فلسفه و آرای ویژه او در این باب، به ترتیب تاریخی، یعنی به ترتیب آثاری که هیدگر به تفسیر متون هگل پرداخته، از آثار هیدگر به دست آید و پس از بیان و گزارش آن ها، بررسی و سنجیده شود. ادعای این تفسیر و تحقیق به قول نویسنده کتاب این است که در این کتاب تلاش شده با استناد به آثار هیدگر و با مطالعه و بررسی آن ها نشان دهد که هیدگر واقعا توانسته است از طریق تفسیر فلسفه هگل در مراحل مختلف سیر فکری اش، به درون مابعدالطبیعه نفوذ کند و خود را از سیطره و به قول گادامر از امپراطوری تفکر هگلی آزاد کند. دعوی این تحقیق آن است که هیدگر توانسته از هگل عبور کند و طریقت فکری مستقل به وجود آورد.
همچنین برای درک عمیق تجدد و مدرنیته و نسبت ما ایرانیان با آن در وضع کنونی، آثار فیلسوفانی که تجدد را اندیشیده اند از منباع مهم است. تفسیر هیدگر از فلسفه هیدگر گامی در فهم بهتر تجدد و مدرنیته است.
تفسیر هیدگر از فلسفه هگل حاوی شش فصل است که عبارتند از: زمان: موضوع اولین گفتگوی هیدگر با هگل، هدیگر و پدیدارشناسی روح هگل، نا اندیشه های پدیدار شناسی روح: گفتگویی دیگرگونه با هگل، مابعدالطبیعه همچون وجود-خدا-شناسی: تفسیر علم منطق هگل، نام یونانیان یاداور آغاز فلسفه و نام هگل یاداور انجام آن و آیا هیدگررا می توان متفکری هگلی به شمارآورد؟
منابع و نمایه های کتاب نیز به پایان کتاب ضمیمه شده است.
«مابعدالطبیعه خداشناسی، گزاره درباره خدا است. زیرا خدا در فلسفه وارد شده و بخشی از فلسفه است و به هر حال فلسفه به خدا پرداخته است. اما از این سخن این پرسش بر می خیزد که چگونه خدا وارد فلسفه شده و بخشی از فلسفه ، نه صرفا فلسفه جدید بلکه فلسفه به ماهو فلسفه گردیده است؟ اما زمانی ورود خدا به فلسفه به نحو کافی روشن می شود که خود فلسفه روشن شود» [2]
پی نوشت:
[1]صفحه 105 کتاب
[2]صفحه 245 و 246 کتاب
هنر و زیبایی نزد مسلمانان
هنر و زیبایی نزد مسلمانان
آشنایی با آرای متفکران درباره هنر. هنر و زیبایی نزد متفکران مسیحی و مسلمان. محمد مدد پور. تهران. چاپ سوم. 1390. انتشارات سوره مهر. 2500 نسخه. 400 صفحه.6600 تومان.
«شعر حکمت فردوسی می توانست به عالم « اسم اله اکبر» وارد شود. اما هنوز معانی حکمی که با ذوق عرفانی ابداع شده و از سنخ حکمت شهودی باشد، نیازموده مانده بود که این مهم نیز با همت «حکمای انسی» حاصل شد. در این مرتبه میان شعر و مبانی الهی و ماوراء الطبیعی شرع پیوندی به وجود می آید. طبع شاعرانه از مرز عقل و حس و خیال راجعه به عالم محسوس و حتی عالم معقول فراتر می رود و به عشق الهی و ولایت می پیوندد و در بیان نوعی حکمت انسی و تجربه معنوی ظاهر می شود.»[1]
هنر دینی سرشار از روح قدسی است و رنگ و بویی معنوی و روحانی دارد. تیتوس بورکهارت پژوهشگر هنر قدسی می گوید: برای انکه اثری هنری بردی معنوی و روحانی داشته باشد، لازم نیست نبوغ آسا به نظر آید، بلکه نقوش اصلی و ازلی هنر قدسی ضامن هویت معنوی و روحانی آن است. یکسانی و وحدت از لوازام هنرهای سنتی است، و حافظ فقر ذاتی و روحی انسان و مانع از آن می وشد که نبوغ فرد بر اثر ابتلا به زوال عقل که فکری واحد همه قوای هوش را می رباید به تباهی گراید. بلکه نبوغ هنرمند از راه تامل و تاویل و تفسیر در مبادی و نمونه های اعلای قدسی در بطن چنین هنری به ظهور می پیوندد.
نویسنده در مقدمه کتاب تاکید می کند، در ساحت هنر دینی و سنتی هنرمند خویش را در پناه سایه لطف حق، بهرمند از فیض و عایت الهی می بیند و بی انکه در هر لحظه به ابداع و محاکات و آفرینش نو دست زند، در دور معنوی و زند آگاهانه هنر، صورت هایی ابداع می کند که معنای رمزی و بر گرفته از عالم سرمدی و ازلی و ابدی است. از همین رو هنر معنوی و قدسی نیازی به تنوع طبیعت گرایانه نمی بیند. چنانکه عالم تجرید هنرهای تصویری او را اغناء می کنند.
وی معتقد است عصر رنساسن پایان هنر معنوی را رقم زد و از همین رو هنرمندان عصر رنسانی به طبیعت روی آوردند و کثرت گرایی شکل گرفت. از همین رو در هنر عصر رنسانس هنرمند به فقدان پیکره و اندام برهنه انسان پی می برد و می کوشد همه جهان را بر این اساس تصویر و ابداع کند. نویسنده پرسپکتیو را نشانی کامل از روح این جهانی هنر تصویری و نقاشی عصر جدید می داند و می نویسند: این پدیدار چیزی جز منطق و دیدگاه مذهب اصلت فرد نیست که دیدگاه فرد آدمی را مرکز عالم می پندارد. وی همچنین هنر یونان را در سیطره عقل ناسوتی می داند و معتقد است. سیطره عقل ناسوتی یونانی یکسره با رموز و اسرار بیگانه است و عالمی را برای بشر جلوه می دهد که در ان هیچ آیه و مظهری از خدا نمی وشد دید. معانی روحانی از عالم و طبیعت رخ بر می بندد و حتی عقل شبه لاهوتی که در نگرش اسطوره ای مانند هر فضیلت برجسته انسانی موهبتی است از خدایان ، به پیشگویان و اشخاص برگزیده در جهان یونانی جایی ندارد. نویسنده در این کتاب اشاره می کند که فرهنگ یوانی به دنیا و ظاهر حیات توجه تام و تمام دارد و همین توجه به ظاهر حیات دنیا و غفلت از آخرت، یونانیان را دچار رنج و درد و پریشانی می نماید که این رنج همان درد نیست انگاری و نهیلیسم و طاغوت زدگی و خودآگاهی ابلیسی است. یونانی برای تلطیف این درد به هنر چون وسیله ای برای تفنن و غفلت از عالم صیرورت گرایش پیدا می کند و عالم رویایی المپی را می آفریند. نویسنده این کتاب می نویسد: مسیحیت نوری در ظلمات بود و هرگز نتوانست محیطی را که در آن شکوفا شده بود، سراسر دگرکون سازد؛ بدین سبب هنر مسیحی چه از لحاظ سبک و اسلوب و چه از نظر کیفیت معنوی در قیاس با هنر تمدن های هزاران ساله شرق، به طرز شگفتی گسسته و منقطع است. اما قدر مسلم هنر اسلامی یکسره با طرد و رد میراث هنری جهان یونان و روم، دست کم در قلمرو نقاشی و پیکره سازی توانست به تحقق نوعی همگونی و تجانس صوری نایل آید.
نویسنده این کتاب بر مبنای تقسیم عقل لاهوتی و عقل ناسوتی درباره کلیه هنرها تصمیم می گیرد و از این جهت هنر یونان باستان را خارج از عقل لاهوتی قلمداد می کند.لازم به ذکر است هنرشناسان غربی و شرقی دیگری نیز وجود دارند که خلاف این نظر را درباره هنر یونانی ارائه داده اند و هنر یونانی را هنری معنوی می دانند که سرچشمه در باورهای دینی یونانیان دارد. با این اختلاف که دین یونان به طور کلی متمایز از دین شرق و خاور دور است. توصیه می شود این کتاب در کنار سایر پژوهش ها در خصوص هنرهای قدسی و هنر معنوی و دینی مطالعه شود تا باب مقایسه و تفسیر برای خواننده بهتر گشوده شود.
آشنایی با آرای متفکران درباره هنر، پژوهشی در پنج جلد است و این کتاب جلد سوم و چهارم آن را شامل می شود که در یک کتاب گرد آمده و منتشر شده است. کتاب سوم حاوی 5 فصل است که عبارتند از: گذار از یونان به مسیحیت، تاریخ هنر مسیحی، تاریخ معنوی هنر مسیحی، حکمت و فلسفه مسیحی، مبانی نظری هنر مسیحی و نظر متفکران مسیحی درباره هنر.
کتاب چهارم نیز شامل سه فصل است که عبارتند از: تاریخ حکمت و فلسفه هنر اسلامی، از فلسفه غربی تا حکمت شرقی هنر در عالم اسلامی و حکمت انسی و معرفت شناسی هنر اسلامی.
«با حضور من نفسانی و حجاب انانیت هنر مدرن طبعا میان ما و صورت های قدسی هنر به معنای عالم لف1 گسستگی هایی به وجود آمده است. تا وقتی که این حجاب استعلایی نه فردی و اخلاقی بلکه جهانی، وجود دارد، رجوعی به حق به واسطه صور هنری در میان نخواهد بود و حتی هنرهای به ظاهر دینی نیز حقانی نخواهد بود. آنچه در جهان کنونی به نام هنرهای دینی ابداع می شود اغلب چنین است»[2]
پی نوشت:
[1] صفحه 271 کتاب
[2] صفحه 320 کتاب
کتابی برای آشنایی با تاریخ تئاتر
کتابی برای آشنایی با تاریخ تئاتر
نگاهی به کتاب درآمدی بر تاریخ نمایش نوشته بهروز خصوصی
درآمدی بر تاریخ نمایش.بهروز مخصوصی. انتشارات افراز.چاپ اول. تهران.1390.1100 نسخه.424 صفحه.10500 تومان.
«آرتو اعتقاد دارد تئاتر برای آن آفریده شده که زشتی درون انسان را پاک می کند یعنی تئاتر باید تماشاگر را با درون خودش مواجه نماید. تئاتر "شقاوت" نوعی پالایش روان است، نوعی درمان روح ولی درمانی خشونت بار پس تئاتر شقاوت به نوعی یک تئاتر ارسطویی است. در آثار آرتو توسل به اسطوره های اولیه، به آفرینش های کهن و به موضوعات کیهانی و جهانی دیده می شود و بازگشت به آثار اوریپید و سنه کا مشاهده می شود»[1]
یکی از مشکلات اساسی هنرهای نمایشی کمبود متون تخصصی تئاتر است. این مجموعه در صدد است بخشی از این کمبود را جبران کند. هر چند کتاب هایی که برای جبران این کمبود منتشر می شوند اغلب کتاب هایی نیستند که پر کننده خلاء موجود در این زمینه هنری باشند.
در این کتاب به سرفصل هایی چون: اسطوره و حماسه، آیین و تئاتر، نمایش در قرون وسطی، نمایش در رنسانس، آشنایی با برخی از نمایشنامه نویسان مشهور اروپا و امریکا، تئاتر در قرن بیست و بیست و یکم، نمایش در شرق، ساختار نمایشی، آشنایی با برخی سبک ها و واژگان و اصطلاحات نمایشی می پردازد. در این کتاب تلاش شده به سر فصل های اصلی تاریخ تئاتر نگاهی بیندازد و به طور اجمالی برخی از آنها را بشکافد و توضیح دهد. در آمدی بر تاریخ نمایش سبک های مختلف و دوره های مختلف تاریخ تئاتر را مرور می کند و ضمن آشنا کردن مخاطب با هر عصر نمایشنامه ها و ویژگی های هر دوره را نیز معرفی می کند. این کتاب صرفا آشنایی ضمنی با تاریخ تئاتر را مد نظر قرار داده و به تحلیل و موشکافی آن نمی پردازد. از این نظر به کار دانشجویانی می خورد که تقریبا چیزی از تئارتر نمی دانند و می خواهند چارچوب کلی آن را بررسی کنند. در بخشی از این کتاب که عنوان نمایش در ایران را به خود اختصاص داده است، شیوه های نمایش ایرانی از رو حوضی و شبیه خوانی و تعزیه گرفته تا نمایش های مدرن و معاصر به طور اجمالی آورده شده است. در این بخش نمایش های پیش از اسلام و پس از آن، نمایش های عروسکی و شادی آور و همچنین نمایش های متاثر از اروپا و غرب معرفی می شوند. در بخش نمایشنامه نویسان ایرانی از دوره ساسانی تا به امروز به مرور و معرفی نمایشنامه نوسان می پردازد و نمایشنامه نویسان فارسی زبان و معاصر را معرفی می کند که از این نظر در کمتر کتاب تاریخ تئاتری به آن پرداخته شده است.
این کتاب حاوی ده فصل است که عبارتند از: اسطوره و حماسه، آیین و تئاتر ، نمایش در قرون وسطی، نمایش در رنسانس، آشنایی با برخی از نمایشنامه نویسان مشهور اروپا و امریکا، تئاتر در قرن بیست و بیست و یک، نمایش در شرق، نمایش در ایران، ساختار نمایشی، آشنایی با برخی سبک ها، و در نهایت واژگان و اصطلاحات نمایشی به همراه فهرست منابع و ماخذ در پایان کتاب ضمیمه شده است.
«اولین آشنایی ایرانیان با تئاتر غربی از تاسیس دارالفنون آغاز می شود. این مدرسه به همت امیر کبیر و نقشه میرزا رضا مهندس بنیان گذاری شد و تالار این مدرسه به همت مزن الدوله نقاش باشی که از نخستین دانشجویان اعزامی به فرنگ بود افتتاح شد. مزین الدوله اولین بار خودش یکی از نمایشنامه های مولیر به نام میزانتروپ یا مردم گریز را در این سالن به معرض نمایش گذاشت.»[2]
پی نوشت:
[1]صفحه 122 کتاب
[2]صفحه 329کتاب
سفر به غرب
سفر به غرب
تاریخ اندیشه جدید ایرانی. دفتر اول. فرامرز معتمد دزفولی. نشر شیرازه. چاپ اول. تهران.1391. 1000 نسخه.1119 صفحه و مصور .38000 تومان.
« مکان های مختلفه موافق مزاج های دیوانگان در آن مکان مشاهده افتاد . مثلا برای بعضی که در اول ناخوشی دیوانه زنجیری می شود، اطاق های چوبی ساخته، همه زمین و دیوار را ماهوت کشیده و وسط آنها را پر از چیز های نرم نموده اند. و هر کس که زنجیری می شود چند روزی در آن اطاق ها می گذراند. اگر بخواهد خود را به در و دیوار بزند همه جا را نرم یافته آسیبی نخواهد دید. و از قراری که می گفتند دیوانه های زنجیری در اوایل ناخوشی مثل حیوانات وحشی از همه چیز ترس و رم می کنند. بعد از آنکه موافق مزاج آنها حرکت گردید در اندک مدت آن حالت رفع و آرام و مانوس می شوند.»[1]
در یادداشت نویسنده بر کتاب تاریخ اندیشه جدید ایرانی آمده است، بی واسطه ترین و ملموس ترین متنی که گویای واقعیت تاریخ و زندگی مردم یک سرزمین است، کلام بی تکلفی است که در لابه لای نوشته های سفرنامه ها، رساله ها، و مقاله هایی به چشم می خورد که کماکان دست نخورده باقی مانده است. این میراث هیچگاه در مطالعه و بررسی تاریخی در نظر نیامده و در اختیار قرار نرگفته و یا کمتربه عنوان مرجعی برای شناخت سیر تاریخ اندیشه جدید ایرانی به دید محققان آمده است.
این کتاب یکی از مهم ترین منابع پژوهش نویسنده برای دست یابی به سیر تاریخ اندیشه جدید ایرانیان و رو یا رویی اولیه و ابتدایی ایرانیان با غرب همین سفرنامه ها و خاطرات و رساله ها است.
استفاده از این سفرنامه ها و رساله ها برای پژوهش تاریخی خود شیوه نوینی از تحلیل تاریخی است. این تاریخ شناسی از خلال واگویه های فردی و شرح های شخصی و خاطرات و دست نوشته های پراکنده و خصوصی افراد به دست می آید. در این رویکرد بررسی می شود که چطور ایرانی برای نخستین بار غرب را در آینه خودش می بیند و به قول نویسنده ، گویی به این مرحله از آگاهی مدرن دست پیدا می کند که : "من سفر می کنم، پس سوژه هستم" چون به تماشا می رود خود تماشا می شود و فرد غربی نیز خود در این خودیابی دوسویه سهیم است.
تاریخ اندیشه جدید ایرانی مجموعه ای است شامل شش دفتر که دویست سال تاریخ تفکر و اندیشه ایرانی را در بر می گیرد و علاوه بر این دفتر دفتر های دیگری را نیز شامل می شود. کتاب پیش رو دفتر اول این مجموعه است که به نام آیینه آوران و عصر رویارویی منتشر شده است. این مجموعه به اولین رویارویی ایرانیان با فرهنگ غربی و اروپایی می پردازد. این پژوهش در خلال سفرنامه ها جستجو می شود. دفتر دوم منورالفکران و عصر روشنگری نام دارد و تا دوران تاسیس مشروطیت دنبال می شود. دفتر سوم مشروطه خواهان و عصر مشروطیت است که به رساله های این دوران می پردازد. دفتر چهارم متجددین و عصر پسا مشروطیت نام دارد که دامنه اش تا پایان سلطنت قاجاریه و پایان پهلوی اول کشیده می شود. دفتر پنجم روشنفکران و عصر انقلاب نام دارد که از آغاز پهلوی دوم تا پیروزی انقلاب را در بر می گیرد. دفتر ششم آخرین دفتر است که متفکران و عصر پسا انقلاب نام دارد.
این کتاب نخستین دفتر از این مجموعه گرانقدر است که به نام آیینه آوران و عصر رویارویی با غرب منتشر شده است.
این دفتر حاوی بیست و نه فصل است که علاوه بر یادداشت نویسنده و شرح روش شناسی اثر، عبارتند از: سید عبدالطیف شوشتری: تحفه العالم، سفرنامه مسیر طالبی فی بلاد افرنجی، حیرت نامه: میرزا ابولحسن خان ایلچی، مرات الاحوال جهان نما: آقا محمد بهبهانی،دلیل السفرا: سفرنامه میرزا محمد هادی علوی شیرازی، فردنامه پاریس: داود خان ارمنی، میرزا صالح شیرازی: سفرنامه ولایت آزادی، سفرنامه خسرو میرزا به پطرزبوغ، سفرنامه رضا قلی میرزا به انگلستان، سفرنامه آجودان باشی، سفرنامه سیف الملک ، مخزن الواقع: سفرنامه فرخ خان امین الدوله، سفرنامه حاج سیاح به فرنگ، سفرنامه میرزا خانلرخان اعتصام الملک، روزنامه سفر فرنگستان ناصرالدین شاه قاجار، سفرنامه عزالدوله به اروپا، سفرنامه مکه معظمه: میرزا عبدالحسین خان افشار رومی، سفرنامه زیارت خانه خدای حاج میرزا محمدحسین فراهانی، سفرنامه حاجی پیرزاده، وقایع مسافرت میرلایق عیلخان عمادالسطنه، سفرنامه حاجی واشنگتن: حاجی حسینقلی خان معتمدالوزاره، خاطرات روزنامه اعتماد السلطنه به فرنگ، حاج میرزا محمد علی معین السلطنه: سفرنامه شیکاگو، سفرنامه میرزا ابراهیم صحاف باشی تهرانی، سفرنامه حج: میرزا علی خان امین الدوله، سفرنامه فرنگستان مظفرالدین شاه، سفرنامه ظهیرالدوله همراه مظفرالدین شاه به فرنگستان، سفرنامه تشرف به مکه معظمه مهدیقلی خان هدایت از طریق چین و ژاپن و امریکا و در نهایت سفرنامه فرنگستان: مسعود میرزا ظل السطان.
در پایان کتاب علاوه بر فهرست منابع و نام ها عکس هایی از سفرنامه نویسان عصر قاجاریه ضمیمه شده است.
پی نوشت:
[1] صفحه 497 کتاب
نه سال انتظار
نه سال انتظار بی سرانجام
مه و میخک. نارسیس سلیمی. انتشارات افراز. چاپ اول. تهران: 1382. 1100 نسخه.152 صفحه . قیمت: 7700 تومان.
« لباس ها را تا می زدم، اشک می ریختم و لحظه به لحظه به میخک های سرخ نگاه می کردم. فکر می کردم کی به این آقا گفته که به من گل بدهد، آن هم گل میخک!»[1]
مه و میخک داستان عشق دیگری است. عشقی که نه سال در دل زنی می ماند و هر بار با کوچکترین نشانه ها، همان شور و هیجان اولیه را به بار می آورد.
مه و میخک روایت زنی است که عاشق مردی می شود. آنها قرار است با هم ازدواج کنند اما درست روز خواستگاری مرد به قرار نمی آید و زن تا نه سال منتظر او می نشیند. تا اینکه در انتهای داستان متوجه می شود پسر عموی اش به او خیانت کرده و مانع رسیدن آنها به هم شده و مرد نیز به بازی پسر عموی او تن داده است و با کسی ازدواج کرده که آنها خواسته اند. همه آنچه زن در ذهن خود از مرد ساخته بود به یک باره فرو می ریزد.
باقی داستان اما شرح روزمرگی های شخصیت اصلی داستان است. مرجان از وقتی در عشق شکست می خورد کمتر از خانه بیرون می رود و تقریبا منزوی و گوشه گیر می شود. دیگر آن شادابی قبلی را ندارد و دل حوصله بسیاری از کار ها را از دست می دهد. در مهمانی ها و برنامه مختلف خانوادگی او اغلب در گوشه ای می نشیند و از جمع گریزان است. با این همه تلاش می کند خودش را سر پا نگه دارد و در واقع عشق نقطه ثقل زندگی اش شده و با حفظ همان احساس زندگی اش را ادامه می دهد.
مه و میخک با زبانی ساده و روزمره روایت اش را پیش می برد. توصیف جزییات کارهای روزمره هر چند که بیش از اندازه نیست اما نیمی از هر فصل را به خود اختصاص می دهد. مهمانی های خانواده گی، حرف ها و حدیث های فامیلی جو غالب داستان است.
جملاتی مثل «مادربزرگم هر شش ماه یک بار در بیمارستان خصوصی دنا چکاب کاملی می کرد»، «در قوطی مرطوب کننده لوکسم را باز کردم»،« اطرافم همه آن جمع متمول تحصیل کرده» و «مهشید لباسی شیک تر از من پوشیده بود» در این رمان زیاد دیده می شود که تعلق اش را به یک زندگی تقریبا مرفه نشان می دهد، هر چند شخصیت اصلی داستان در برخی اوقات آن را پس می زند.
در نهایت همین کسالت و شرح روزمرگی های آدم های داستان کمک کرده است تا انتظار و تنهایی این زن عاشق به تصویر کشیده شود.
مه و میخک در بیست و پنج فصل و 152 صفحه روایتش را بیان می کند. این رمان توسط انتشارات افراز و در زیر مجموعه داستان امروز منتشر و به بازار کتاب عرضه شده است.
مه و میخک اولین رمان نارسیس سلیمی است. وی در یکی از مصاحبه اشاره کرده است مه و میخک داستان عامیانه درباره عشق است که مردم عادی هم می توانند آن را بخوانند اما با ادبیات عامه پسند تفاوت دارد و یک رمان عادی نیست. همچنین می گوید: من در بستر عشق حرف هایی زدم و از درد بزرگ امروز یعنی تنهایی سخن گفته ام.
وی درباره شیوه نگارش رمان می گوید: من خیلی روان اما تکنیکی نوشتم و سعی کردم در رمان اولم تمام اصول و قواعد و چیزهایی که از نویسندگان خارجی و نویسندگان خوب ایرانی فراگرفته ام را رعایت کنم.
« وقتی رسیدیم، تقریبا همه جمع بودند و لباس هایشان زیبا تر از آخرین باری که آمده بودم به نظرم رسید. موزیک ملایمی داشت پخش می شد و همه چراغ ها، لوستر و آباژور های سالن روشن بودند. »[2]
پی نوشت:
[1] صفحه 148
[2] صفحه 40 کتاب
خوشی ها و مصایب کار
خوشی ها و مصایب کار
خوشی ها و مصایب کار.آلن دو باتن. مترجم:مهرناز مصباح.انتشارات چشمه( به نگار).چاپ اول. تهران1391:.1200 نسخه.358صفحه.قیمت: 17000 تومان.
«سفری را به یکی از شهرهای بزرگ دنیای مدرن تصور کنید. لندن را در یک دوشنبه خاکستری در پایان اکتبر در نظر بگیرید. بر فراز مراکز توزیع، انبارها، پارک ها، و سردخانه هایش پرواز کنید. مجرمان و توریست های اهل کره جنوبی اش را ببینید. ..»[1]
کار، به قول آلن دو باتن بنیادی ترین مفهوم مدرنیته است. همه ما به نوعی درگیر کار کردن هستیم. اصلا یکی از کارهای مهمی که ما در دنیای مدرن انجام می دهیم خود کار کردن است. دست کم بیشتر وقتمان در روز یا این است که خود را برای کسب یک شغل آماده کنیم، یا به دنبال شغلی بگردیم و در نهایت کار کنیم.
خیلی از ماها تقریبا تمام روز را درگیر کار کردن هستیم و تقریبا وقتی برای فراغت نمی یابیم. به نوعی کار کردن ما خودش نوعی از فراغت ما شده است. کارگری که از ساعت 6 صبح تا 6 عصر در کارخانه کار می کند، دیگر توانی برای تفریح ندارد و وقتی به منزل بر می گردد باید استراحت کند تا بتواند برای روز بعد انرژی کار کردن ذخیره کند.
کار کردن تا حد زیادی کسل کننده است اما می شود در کار و با خود کار نیز تفریح کرد؟آیا می شود به کار به چشم دیگری نگاه کرد و آن را وارد فضای وسیع انسانی کرد؟ آلن دو باتن تلاش می کند این موضوع را در میان مشاغل گوناگون جستجو کند.
خودش در این باره می گوید: هدف من از نوشتن خوشی ها و مصایب کار جلب کردن توجه مخاطب به طیف خاصی از فعالیت ها در دنیای کار بود. به این لحاظ که آن ها را آن قدر که باید نمی شناسیم. بخشی از این هم به ما نویسنده ها مربوط می شود. اگر امروز یک مریخی به زمین می آمد و فقط بر اساس مطالعه ی آثار ادبی منتشر شده می خواست بفهمد آدم ها چه کار می کنند به این نتیجه استثنایی می رسید که همه آن چه که مردم وقتشان را صرف انجام آن می کنند عاشق شدن، جر و بحث های خانوادگی و گاهی هم کشتن یکدیگر است. اما قدر مسلم کاری که ما می کنیم این است که به سر کار می رویم. با این حال همین کار به ندرت در آثار هنری بروزی دارد. در صفحات اقتصادی روزنامه ها اثری از آن دیده می شود اما عمدتا به چشم یک پدیده اقتصادی نه یک پدیده وسیع انسانی. بنابراین خلاصه کنم من می خواستم کتابی بنویسم که چشمان ما را به زیبایی، پیچیدگی، پیش افتادگی و وحشت هر از گاهی دنیای کار باز کند.
آلن دو باتن همچون یک پرسه گر به سراغ مشاغلی چون حساب داری، مهندسی، تولید بیسکویت، نقاشی، لجستیک، علوم موشکی، هوانوردی و کار آفرینی رفته و از نزدیک با این مشاغل درگیر شده است تا زوایای پنهان تری از این کارها را با نگاه جزء بین و موشکافانه یک نویسنده ببیند و بیان کند.
از این جهت این کتاب دنیای مدرن ما انسان ها را به خوبی نمایش می دهد. در این کتاب به کار به عنوان پدیده ای وجودی می پردازد و نگاه متفکرانه ای به آن می اندازد.
گزارش آلن دوباتن از مشاغل گوناگون از حد توصیف مشاغل فراتر می رود و به بررسی معنای وسیع تری از آن مشاغل و فراتر از آن به خود زندگی می پردازد. این کتاب نیز مثل کارهای دیگر وی، یک نگاه فیلسوفانه به زندگی شهری و دنیای مدرنی که در آن زندگی می کنیم دارد.
در این کتاب دو باتن گاه فقط نظاره گر روال جاری تمدن منفعت طلب است و گاه تحلیل خود را نیز بر آن می افزاید. او چیزهایی که حین کار از صاحبان مشاغل و کارگران می شنود می نویسد. او ازغرابت زیبایی و وحشت محل کار مدرن، گذار به سوی تخصص گرایی، زیبایی های بی نقص و بی روح و هولناک بسیاری از محل های کار دنیای مدرن، بی قیدی بی فکرانه پر شدن معده ها بدون توجه به نوع غذای خورده شده، خشم های پنهان شده در زیر نقاب شادی و سکوت های وحشتناک محیط های کاری، سرخوشی کشتن ماهی تُن، افزایش تعداد زیاد شغل های پیچیده و مبهم و تخصصی، ارتباط نداشتن مکانیزه شدن با ناتوانی های انسان، اقتصاد بشدت وابسته به امیال ثانوی، باور شادی آفرینی کار در دنیای مدرن و... سخن می گوید. این کتاب شامل دوازده فصل است و در پایان نیز مصاحبه ای اختصاصی درباره این کتاب با آلن دو باتن پیوست شده است. همچنین عکس هایی از محل کار های مختلف گرفته شده در جای جای کتاب استفاده شده است.
آلن دو باتن پیش از این کتاب های هنر سیر و سفر، معماری شادمانه و پروست چگونه می تواند زندگی شما را عوض کند را نیز به صورت مجموعه مقالات ادبی نوشته است.
مهرناز مصباح همچنین کتاب دیگری از آلن دوباتن به نام یک هفته در فرودگاه را از طرف همین نشر به فارسی برگردانده است.
« مسئله اصلی این نیست که آیا پختن بیسکویت کار مفیدی هست یا نه. مسئله این است که چنین فعالیتی از این که مدام گسترش یافته و در میان پنج هزار زندگی و نیم جین مکان تولید متفاوت تقسیم شده چه قدر به نظر مفید می رسد. »[2]
پی نوشت:
[1]صفحه 11 کتاب
[2]صفحه 82 کتاب