کتابان

مروری بر کتاب های منتشر شده سال

کتابان

مروری بر کتاب های منتشر شده سال

اروس و تمدن

اروس و تمدن

تحقیقات فلسفی درباره فروید


اروس و تمدن تحلیلی فلسفی درباره نظریات فروید است. در این کتاب هربرت مارکوزه به بررسی نظریه فروید مبنی بر مغایرت  خوشبختی و میل در مقابل انظباط و کار و در کلام دیگر مغایرت آزادی میل در مقابل فرهنگ می پردازد و نظریات این روانشناس را بازخوانی مجدد می کند.

اروس و تمدن

اروس و تمدن. هربرت مارکوزه. نشر چشمه.چاپ اول. تهران1389  .1500نسخه.337صفحه.7000تومان.

« فروید رد افزایش و تکوین سرکوب را در ساختار غریزی فرد می جوید. تقدیر آزادی و خوشبختی انسان در پیکار و نزاع غرایز، نزاع بین مرگ و زندگی به معنای واقعی کلمه، رقم خورده است و در این نزاع است که تن و روان طبیعت و تمدن وارد می شود. این پویایی بیولوژیکی و همزمان جامعه شناختی، محور فراروان شناسی فروید است. او این فرضیه های قطعی را با شرط و شروطی روشن می کند و بعد آن ها را مسکوت می گذارد.» [1]

امروزه روانشناسی فردی و اجتماعی نه تنها یکی از علوم مهم انسان مدرن است بلکه وضعیت روانشناسی خود به یکی از مسائل سیاسی بدل شده است. وضعیت انسان مدرن در عصر کنونی مرزهای بین روانشناسی و فلسفه سیاسی و اجتماعی را منسوخ کرده است.

روانپریشی و آشفتگی های فردی امروزه با توجه به پیشرفت هایی که در زمینه علم روانکاوی صورت گرفته است، آشفتگی های اجتماعی و کل جامعه را منعکس می کند و به همین ترتیب برای درمان آشفتگی فردی بایستی برای درمان جامعه ای که فرد آن زندگی می کند نیز کوشید.

اروس و تمدن به بررسی وضعیت انسان و آزادی می پردازد. این اثر را هربرت مارکوزه در سال 1950 نوشته است و از مجموعه ای از سخنرانی هایش در این زمینه گر د آوری شده است. در این کتاب به وضوح بینش رهایی انسان به نحوی صورت بندی شده است که مشخصا مارکوزه از سنت نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت که به آن متعلق بود متمایز می شود.

اروس و تمدن به بررسی وضعیت انسان و آزادی می پردازد. این اثر را هربرت مارکوزه در سال 1950 نوشته است و از مجموعه ای از سخنرانی هایش در این زمینه گر د آوری شده است. در این کتاب به وضوح بینش رهایی انسان به نحوی صورت بندی شده است که مشخصا مارکوزه از سنت نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت که به آن متعلق بود متمایز می شود.

در بخش نخست مارکوزه با دیدگاه های فروید مبنی بر سرکوب میل توسط تمدن مخالفت می کند. از نظر فروید پیشرفت در تمدن منجر به سرکوب میل می شود چرا که لذت ها هیچ ارزش فرهنگی ندارند و باید تابع کار و انضباط قرار بگیرند و به همین دلیل مغایر فرهنگ و پیشرفت های اجتماعی هستند.

مارکوزه در باز خوانی نظریات فروید دلیل این مغایرت را بررسی می کند.

در نیمه دوم کتاب مارکوزه دور نمایی از آنچه خواست اوست به بحث می گذارد. وی در این بخش به بدبینی نظریات اجتماعی می تازد و توضیح می دهد چگونه می توان به جامعه ای رها دست یافت واساسا چطور چنین جامعه ای ممکن است.

این کتاب خوشبینانه ترین کتاب مارکوزه است و بحث های زیادی را هم به دنبال داشته است. مارکوزه در این اثر تلاش می کند جنبه منفی فرهنگ معاصر را به چالش بگیرد و راهی برای رهایی از جنبه ها ی سخت آن بیابد. برای این منظور از فلسفه برای حل بحران های روانکاوی بهره برده و بدین ترتیب مرز فلسفه، علوم اجتماعی و روانکاوی را ویران می کند.

این کتاب شامل دو بخش و یازده فصل و یک موخره از نویسنده است. مقدمه مترجم، مقدمه ای بر ویرایش سال 1998 که داگلاس کلنر آن را نوشته است، پیشگفتار و یک مقدمه به قلم نویسنده در ابتدای کتاب آورده شده است.

دو بخش کتاب یکی « تحت سلطه اصل واقعیت» و دیگری« فراسوی اصل واقعیت نام دارد» فصل های این کتاب عبارتند از: گرایش نهان در روانکاوی، خاستگاه فرد سرکوب شده، ریشه های تمدن سرکوبگر، دیالکتیک تمدن، میان پرده فلسفی، محدودیت های تاریخی اصل واقعیت تثبیت شده، فانتزی و یوتوپیا، تصاویر اورفئوس و نارسیوس، بعد زیبایی شناختی، استحاله جنسیت به اروس، اروس و تاناتوس.

مارکوزه یکی از فیلسوفان حلقه مکتب فرانکفورت است که به همراه مارکس هورکهایمر و تئودور آدورنو حلقه وین و نظریه مکتب انتقادی را پی گرفتند.

« به زعم کانت، بعد زیباشناختی میانجی یی است که از طریق آن حواس و عقل با هم مواجه می شوند. این میانجی که قوه ی "سوم" ذهنی است با تخیل توام می شود. به علاوه بعد زیباشناختی همچنین میانجی و واسطه ای است که در آن طبیعت و آزادی با هم تلاقی می کنند.»[2]

 

پی نوشت:

 [1]صفحه 45 کتاب

[2]صفحه 208 کتاب


کافکا در ژاپن

کافکا در ژاپن


کافکا در ساحل رمان بلند هاروکی موراکامی نویسنده معاصر ژاپنی است. این رمان یکی از مهم ترین و پر فروش ترینهای رمان ژاپنی است که داستان دو شخصیت را در موازات هم روایت می کند. یکی از این شخصیت ها کافکا است.

کافکا درساحل

کافکا در ساحل. هاروکی موراکامی. مترجم: آسیه و پروانه عزیزی. نشر بازتاب نگار.چاپ دوم. تهران1388..550نسخه.632صفحه.11000تومان.

«پهنه عظیم ابرهای صاعقه دار با گام هایی کند از شهر عبور کرد. زباله های برق آزاد شده که انگار هر گوشه و کنار در جستجوی اخلاقیات از دیرباز گم شده می کاویدند، عاقبت در شرق آسمان به طنین ضعف و خشمگینی تبدیل شدند و رو به زوال رفتند. درست بعد از آن هم، باران سیل آسا فرو نشست و به دنبال خود سکوتی غیر زمینی آورد.»[1]

پیش از این که مخاطبان فارسی زبان با هاروکی موراکامی  و ادبیات ژاپنی آشنا شوند با حضور نویسندگانی چون یا سوناری کاواباتا،یوکیومیشیما و کنزابورواوئه نگاه خود را از امریکای لاتین چرخانده و به ادبیات شرق چشم دوختند. یا سو ناری کاواباتا و کنزابورو اوئه پیش از این توانسته بودند جایزه ادبی نوبل را نصیب خود کنند و ادبیات ژاپن را به دنیا بشناسانند.

فرهنگ پیچیده و راز آلود ژاپنی بستر مناسبی برای پرداختن به ادبیات است و نویسندگان معاصر ژاپنی در این سال ها توانسته اند گوشه هایی از این غنا را به ادبیات جهان نشان داده و روح تازه ای به جهان صادر کنند.

کافکا در ساحل یکی از مهم ترین رمان های هاروکی موراکامی است. این رمان داستان دو شخصیت متفاوت است که در موازات هم حرکت می‌کنند: کافکا که پسری 15 ساله‌است و به علت یک پیشگویی عجیب از خانه فرار می‌کند و آقای ناکاتا پیرمرد آرام و مهربان و عجیبی که به علت اتفاقی شگفت انگیز در بچگی دچار نوعی عقب ماندگی ذهنی شده‌است اما حاصل این حادثه به دست آوردن توانایی صحبت با گربه هاست!

بخشی از داستان به کافکا و زندگی او می‌پردازد و بخش دیگر به آقای ناکاتا. رمان در عین دو پارگی دارای وحدت مضمون است و تمام حوادث حتی کوچکترین و جزیی‌ترین آنها به هم مرتبط هستند.

شروع رمان با دو جریان یا دو داستان موازی همراه است که به نظر می رسد در ابتدا  بین  آن ها هیچ ارتباطی وجود ندارد .

دو قهرمان داستان یعنی کافکا تامورا و ناکاتا هیچگاه همدیگر را نمی بینند ولی روند داستان چنان است که اثر تعیین کننده بر زندگی همدیگر می گذارند و سایه های زندگی دو داستان در همدیگر مشاهده می شود و این ارتباط و هم بستگی به جایی می رسد که گویا دو قهرمان داستان دو وجه یا پیکره ی یک وجود هستند .

شاید چیزی که آثار موراکامی و به ویژه این رمان را جذاب می‌کند استفاده نویسنده از عناصر فرهنگ بومی ژاپنی است. با خواندن این رمان در عین لذت بردن از پیشرفت داستان با عقاید و رسومی آشنا می‌شوید که مختص مردم ژاپن است و در درون آنها نهادینه شده

زمانی که جانی واکر بدست ناکاتا به قتل می رسد ، کافکا خود را در لباسی خونی می یابد ، بی آنکه بداند چه اتفاقی افتاده است و به خانه ی ساکورا پناه می برد. به نحو قریبی با وجود آنکه خواننده از جریان دو قتل خبردار می شود ، به ارتباط و یکی بودن این دو قتل پی می برد که نمای دقیق این یکسان بودن این حادثه ، بیان قتلی است که به شیوه ی سورئالیستی گویا در یک رویا پسر بچه ای به نام کرو مرد مجسمه ساز را به قتل می رساند .

زمانی که ناکاتا به دنبال یافتن سنگی که در آستانه ی سنگی را باز می کند می رود ، و آن را می گشاید ، این زمینه را فراهم می کند تا کافکا به آن سوی آستانه ی سنگی برود و نیز صحنه ی مرگ خانم سایکی ، با ملاقات کافکا با وی در آن سوی آستانه ی سنگی قرین می شود .

با توجه به شیوه ی روایت داستان با وجود قلم امروزی و آشنای آن ، مخاطب با جلو رفتن داستان متوجه می شود با یک بافت سورئالسیتی روبرو است . موراکامی برای دوختن رشته های این داستان ، آن ها را از زبان های غریب و سمبولیسم سخت آشنا انتخاب نمی کند .

لذا خواننده برای لذت بردن از داستان نیاز بدین ندارد تا حتما مکاشفه ی دقیقی از کل داستان بعمل آورد و حتی نحوه شکل گیری وقایع داستان می تواند بدون فهم دلیل حوادث و رویاهای عجیب و غریب آن دوست داشتنی باشد ولی در حین حال ، خواننده را به چالش می کشد تا به تفسیر و نقد سمبول ها و رویاهای آن کنجکاو گردد.

شاید چیزی که آثار موراکامی و به ویژه این رمان را جذاب می‌کند استفاده نویسنده از عناصر فرهنگ بومی ژاپنی است. با خواندن این رمان در عین لذت بردن از پیشرفت داستان با عقاید و رسومی آشنا می‌شوید که مختص مردم ژاپن است و در درون آنها نهادینه شده: اعتقاد به پیشگویی و غیب بینی ِوجود دنیاهایی ورای دنیای ماِ حرکت بین گذشته و آینده وخاطراتی که هرگز کهنه نمی‌شوند و در موازات زندگی روزمره ما جریان دارند و... هزاران تابوی فرهنگی دیگر که به خوبی و در کمال هنرمندی در لا به لای داستان گنجانده شده‌اند.

این رمان در سال 2002 به ژاپنی نوشته شده و در سال 2005 به انگلیسی در آمده است. این کتاب همچنین در سال 2005 جزو ده کتاب برتر سال در نشریه نیویورکر معرفی شد. در ابتدای این کتاب و در مقدمه توضیحاتی درباره نویسنده و سایر آثار او آورده شده است.

«چیزهای درونت خود را آشکار کرده اند. پوسته کنار رفته، داغان شده و دیگر هیچ جا دیده نمی شود. ولی سایه ای تاریک آنجا است. آن جا خوابیده،دست هایت هنوز از چیزی چسبناکند. ظاهرا از خون یک انسان. آن ها را جلوی صورتت می گیری ولی نور به اندازه کافی برای دیدنشان وجود ندارد. خیلی خیلی تاریک است. هم درونت هم بیرون.»[2]

 

پی نوشت:

[1]صفحه 430 کتاب

[2]صفحه 498 کتاب

صداهای پر شور دنیا

صداهای پرشور جهان


صداهای پرشورتر ، نقد و تحلیل شعر، شامل 19 مقاله و نقد و یاداشت است درباره برخی از شاعران معاصر که همگی پیش از این در مجلات و روزنامه ها منتشر شده اند. برخی از شاعرانی که در این کتاب به نقد آثارشان پرداخته شده است عبارتند از: سهراب سپهری، منصور اوجی، احمدرضا احمدی و هوشنگ ایرانی.

صداهای پرشورتر

صداهای پر شورتر. مشیت علایی. نشر اختران.چاپ اول. تهران1385.  1500نسخه.270  صفحه.3200تومان.

«نسل جوان تر نویسندگان به ویژه در دوره های پر تلاطم اما امید بخش، غالبا کار خود را با وجهه سیاسی – اجتماعی آغاز می کنند و اگر مشخصا جانبدار یکی از ایدئولوژی ها باشند، به بیان صریح عقاید خود می پردازند و حتی از تبلیغ و تهییج ابایی ندارند. این گونه ادبیات که می توان از آن با نام ادبیات ایدئولوژیک یاد کرد، غالبا با پیدایش تغییرات ناگهانی در مسیر جامعه، جای خود را به ادبیاتی می سپارد که مشخصه ی آن نمادگرایی است.»[1]

شاعران در قیاس با دیگران صداهای پر شورتر جهانند و در رویارویی با جهانی که بی وقفه در کار ستاندن شور زندگی از انسان هاست و در غیاب بعضی باورها به ما مجال ماندن و معنا بخشیدن است. این عنوان مقاله ای از سیمون کریچلی است به نام «اهمیت فلسفی یک شعر» که سعید سعید پور آن را ترجمه کرده است.

مشیت علایی عنوان کتابش را از این مقاله بر رفته و این موضوع را در مقدمه کتاب توضیح داده است. مقالات این کتاب همه پیش از این در مجلات و روزنامه های مختلف منتشر شده اند و حالا یک جا در این کتاب گرد آوری شده اند.

این کتاب شامل 19 مقاله و یاد داشت است که در این مقالات به تحلیل و بررسی شاعران معاصر پرداخته شده است. هدف این کتاب و مقالات بیشتر نقد شعر معاصر است.

بر حسب دیدگاه نویسنده، بخش عمده تلاش نقد ادبی آن است که با علم به ماهیت نمادین ادبیات تحلیل و تفسیر را از حیطه ی سلیقه ای امپرسیونیسم بیرون آورد و با بخشیدن صبغه ای علمی به آن و تکیه بر استدلالی روش مند به معنای صریح و کم ابهام تر دست یابد.

علایی در این کتاب به بررسی و نقد شاعرانی چون: کامران جمالی، مسعود احمدی، منصور اوجی، احمد شاملو، احمد رضا احمدی، سهراب سپهری و هوشنگ ایرانی می پردازد.

در هر یک از مقالات کتاب نمونه هایی از شعر هر شاعر نیز آورده شده و به بررسی دقیق آن نمونه  در مقایسه با دیگر اشعار شاعر و حتی شعر شاعران دیگر می پردازد. در پایان هر مقاله نیز توضیحاتی آورده شده است.

در هر یک از مقالات کتاب نمونه هایی از شعر هر شاعر نیز آورده شده و به بررسی دقیق آن نمونه  در مقایسه با دیگر اشعار شاعر و حتی شعر شاعران دیگر می پردازد. در پایان هر مقاله نیز توضیحاتی آورده شده است.

این کتاب تحت نام «ادبیات ایران» و در 270 صفحه گرد آوری شده است.مقالاتی که در این کتاب آورده شده است عبارتند از: از حماسه تا تغزل، از حماسه تا مرثیه، کوه و کلاغ، خانه تکانی روح،شعر سهراب سپهری، بر پشت خارپشت در آرزوی خواب، نگاه های آفتابی، در حضور اشیاء ، درغیاب انسان، آشوب شبنم، کدام اسطوره؟، شکار لحظه، تخیل خلاق، تندرکیا و شاهین او، در کوچه ها و شعر های شبانه، همزاد، با طعم مرگ در ذائقه، انهدام یا آفرینش، میان ماندن و رفتن و هوشنگ ایرانی و سوررئالیسم ایرانی.

مشیت علایی متولد 1328 شاعر، مترجم و منتقد است. وی در سال 1385 به خاطر ویراستاری کتاب دانشنامه زیبایی شناسی برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی شد. وی پیش از این کتاب های « شکل های زندگی»، « نقد آثار داستانی» و « نقدی بر شعر معاصر فارسی» را نوشته است.

« گذار از فضاهای سرد و تاریک و بسته به عوالم آفتابی و روشن و باز در میان هنرمندان و اندیشمندان چندان معمول نیست. بالعکس غالبا بینش تراژیک آنها تعمیق می شود و تلخی نگرششان به تیرگی بیش تر می گراید. در موارد نادری -که سهراب سپهری از مصادیق آن است- شاهد چنین حرکتی هستیم، از فضای گرفته و شبانه ی نیمایی و حتی توللی وار به جهان فراخ و پر امید بودایی. »[2]

 

پی نوشت:

[1]صفحه 9 کتاب از مقاله از حماسه تا تغزل: بررسی شعر مسعود احمدی

[2]صفحه 227 کتاب از مقاله شعر سهراب سپهری


تاریخ بی قراری

تاریخ بی قراری


برگ هایی از تاریخ بی قراری مجموعه ای شامل چهل مقاله و گفتار در شناخت و تحلیل شعر و ادب معاصر است که حاصل فعالیت ادبی نیمه اول دهه 80 نویسنده است. در این کتاب نویسنده به بررسی و تحلیل بسیاری از نویسندگان و شاعران معاصر می پردازد.

برگ هایی از تاریخ بی قراری

برگ هایی از تاریخ بی قراری. کامیار عابدی. نشر ثالث.چاپ اول . تهران1388. 1100نسخه.412 صفحه.9000تومان.

«آشنایی ام با شعر های یدلله امینی( مفتون) به سال های آغازین دهه 1360 بر می گردد. در آن سال ها من شاگرد دبیرستانی در یکی از بخش های دور افتاده شمال بودم. با آنکه در رشته ادبی درس نمی خواندم، اما دل در گروی شعر و ادبیات داشتم. فکر می کنم نخستین بار نام مفتون را بالای شعر " ارگ" دیدم. »[1]

در طول بیش از هشتاد سال از تاریخ شعر معاصر ایران هنوز کمتر پژوهش و کتابی را می توان یافت که به بررسی ریشه ای تاریخ شعر معاصر پرداخته باشد. در این میان تاریخ تحلیلی شعر اثر شمس لنگرودی یکی از تنها کتاب هایی است که شعر معاصر را به صورت گذار از آغاز تا امروز دنبال کرده و نمونه هایی از شعر معاصر در این کتاب دستچین شده است.

شعر معاصر در حال حاضر در جایگاهی است که بیش از هر وقت دیگر به نقد و نگاه و نظر و بررسی تطبیقی و تاریخی نیاز دارد. کتاب برگ هایی از تاریخ بی قراری ما کوششی در این راستا است. در این کتاب چهل گفتار در شناخت و تحلیل شعر و ادب معاصر آورده شده که همگی حاصل دست نوشته های کامیار عابدی در طول دوره نیمه اول دهه 1380 است. این گفتار ها و یادداشت ها پیش از این هر کدام در مجله یا روزنامه ای منتشر شده و اکنون در کنار هم کتاب 412 صفحه ای نقد شعر معاصر را تشکیل می دهد.

مجموعه مقالات این کتاب در موضوعات متنوع نوشته شده است. و در هر کدام از این مقالات به نقد یک شاعر پرداخته شده است. نویسنده معتقد است با وجود تنوع نوشته ها در این کتاب اما فصل مشترک هایی نیز می توان در این  مجموعه مقالات جستجو کرد. فصل های مشترکی چون: خرد، زیبایی، انسان، سنت، تجدد، فرهنگ، و ایران مسلما فصل مشترک های این مجموعه مقالات هستند. با این وجود نمی توان گفت کتاب به بررسی جامع و روشنی از شعر معاصر دست یافته است.

شعر معاصر در حال حاضر در جایگاهی است که بیش از هر وقت دیگر به نقد و نگاه و نظر و بررسی تطبیقی و تاریخی نیاز دارد. کتاب برگ هایی از تاریخ بی قراری ما کوششی در این راستا است.

درهرمقاله نویسنده با رجوع به نوشته ها و مصاحبه ها و نقدهای موجود در کتاب ها و روزنامه ها به بررسی شعر هر شاعر پرداخته است.

یدالله بهزاد کرمانشاهی، ولی الله درودیان، بیژن نجدی، محمد علی سپانلو، هوشنگ بادیه نشین، مفتون امینی، محمد اسلامی ندوشن، م. آزاد، احمدرضا احمدی، منصور اوجی، عمران صلاحی و... نویسندگان و شاعرانی هستند که کامیار عابدی به شعر و نوشته هایشان پرداخته است.

برخی از مقالات این کتاب عبارتند از: نجواهای تلخ، در خجستگی نام ایران، بیگانه ای در شهر، با خوشه های دستچین از باغ، از شب نیاز تا دخت پری وار، چند تحلیل از جریان شعر معاصر، در ستایش عقل سلیم فرهنگی و... مقالات دیگر. در پایان هر مقاله نیز نویسنده توضیحات لازم را درباره موضوعات مطرح شده آورده و منابع را نیز معرفی کرده است.

کامیار عابدی از صاحب نظران شعر معاصر فارسی است که پیش از این کتاب هایی چون: از مصاحبت آفتاب، به یاد میهن، در زلال شعر، تنها از یک برگ، تپش سایه دوست، ترنم غزل، شبان بزرگ امید و کتاب های دیگری در زمینه ادبیات فارسی منتشر کرده است.

«یکی از آسیب هایی که در شعر معاصر ما دیده می شود، به آسانگیری و مخاطب زدگی مربوط است. این نقص اغلب در سروده های شاعرانی است که بیش از اندازه لازم به زبان معاصر و گفتاری روی می آورند. یعنی آنقدر شعر را به سادگی می رسانند که به مرزهای ابتذال نزدیک می شود. پیش بردن شعر با تصویر نیز چندان آسان نیست. زیرا شاعرانی چند برای دوری از مخاطب زدگی و آسانگیری به صورت های خیال انتراعی می گرایند. و در این راه تا جایی پیش می روند که نه تنها خوانندگانشان را به حداقل می رسانند بلکه موضوع تفکر شاعرانه را به آستانه کم رنگ شدن هدایت می کنند»[2]

 

پی نوشت:

[1]صفحه 69 کتاب از مقاله با خوشه های دستچین از باغ

[2]صفحه 279 کتاب از مقاله چند تحلیل از جریان شعر معاصر

 


شعر اجتماعی

شعر اجتماعی


کریستوفر کادول در این کتاب به بررسی سرچشمه های شعر می پردازد. وی سرچشمه شعر را زبان می داند و زبان را نیز فرآورده اجتماع می شمارد. بنابر این دیدگاه، شعر نمی تواند جدا از مطالعاتی اجتماعی بررسی شود.

وهم و واقعیت، پژوهش در خاستگاه های شعر

وهم و واقعیت، پژوهش در خاستگاه های شعر.کریستوفر کادول. مترجم: کاظم فیروزمند.نشرثالث.چاپ اول . تهران.1391.1100نسخه.368صفحه.11000تومان.

«شعر یکی از دیرین ترین فعالیت های هنری ذهن آدمی است. وقتی نمی توان آن را به صورت جداگانه در هنر ادبی اولیه قومی یافت به این سبب است که در آن زمان با ادبیات به طور کلی، محمل تاریخ، دین، جادو و حتی قانون آمیخته و مطابق بوده است. آنجا که ادبیات اولیه قومی متمدن محفوظ مانده است، می بینیم که صورتی تقریبا یکسر شاعرانه دارد یعنی موزون با آهنگین است. اقوام یونانی، اسکاندیناوی، انگلوساکسون، رومی، هندی، چینی، ژاپنی و مصری نمونه های این تعمیم اند.»[1]

کریستوفر کادول در این کتاب به بررسی سرچشمه های شعر می پردازد. وی سرچشمه شعر را زبان می داند و زبان را نیز فرآورده اجتماع می شمارد. بنابر این دیدگاه، شعر نمی تواند جدا از مطالعاتی اجتماعی بررسی شود. وی معتقد است هنر محصول جامعه است  و بیرون از هنر رفتن قرار گرفتن در درون جامعه است.

در نقد هنری ارزش ها در یک چشم انداز یا جهان بینی ردیف و ادغام می شوند که نگاهی کلی تر به هنر از بیرون است. این نگاهی فعال است، مستلزم ارتباط  زنده فعالی با هنر و نه  تامل و درنگی سرد و بی تفاوت در آن و بنابراین  مستلزم نگرشی همانقدر فعال به هنر، با محتوایی قدرتمند و انفجاری است و نگرشی است به هنر، نه به جامعه یا به ذهن.

فقط یک جامعه شناسی راستین وجود دارد که ارتباط عام زنده محصولات عقیدتی جامعه با یکدیگر و با حیات عینی را آشکار می سازد و آن ماتریا لیسم تاریخی است که مبنای پژوهش این کتاب است.

وی شعر را یکی از دیرینه ترین فعالیت ذهن بشر می داند و موضوع پژوهش خود را از خاستگاه اولیه شعر که زبان گفتار و زبان جادویی است آغاز می کند و آرام آرام به شعر مدرن نزدیک می شود. وی با توجه به نظریات زیباشناسی کانت، هگل، دکارت، اسپینوزا و مارکس مطالعات خود درباره هنر و به خصوص شعر را دنبال می کند.

وی شعر را یکی از دیرینه ترین فعالیت ذهن بشر می داند و موضوع پژوهش خود را از خاستگاه اولیه شعر که زبان گفتار و زبان جادویی است آغاز می کند و آرام آرام به شعر مدرن نزدیک می شود.

این کتاب شامل 12 فصل است که عبارتند از: تولد شعر، مرگ اسطوره، پیدایش شعر مدرن، شاعران انگلیسی: دوره انباشت اولیه، شاعران انگلیسی:انقلاب صنعتی،شاعران انگلیسی: زوال سرمایه داری، ویژگی های شعر، روان و خیال، رویا ورزی شعر، سازمان هنرها، و آینده شعر. در بخش پایانی،  کتابنامه و نمایه اسامی آورده شده است.

کریستوفر سنت جان اسپریگ ئر سال 1907 در پونتی به دنیا آمد. تا بیست و پنج سالگی فعالیت های مختلفی از جمله : گزارشگری، ویراستاری، دستنوشته هایی درباره هوانوردی و دنده بی نهایتی که اختراع کرد و در نشریه مهندسی اتومبیل توجه متخصصان را جلب کرد. به اضافه هفت رمان پلیسی و تعدادی شعر. اما وی در سال 1935 با نام کریستوفر کادول نخستین رمان جدی اش  به نام « این دست من » را منتشر کرد. وی هم زمان نوشتن وهم واقعیت را آغاز کرد. وی سپس  به حزب پاپلار پیوست که یک حزب کمونیستی بود. مرگ وی را یکی از دوستانش که در جنگ جهانی دوم کشته شد گزارش می کند. جسد وی هرگز پیدا نشد. بعد از مرگ وی همه آثارش به جز دستنوشته های هوانوردی منتشر شد. وهم واقعیت نگاه تازه ای در نقد ادبی است که در آن نظریه مارکس درباره هنر را تشریح می کند.

«بدیهی است که شعر را به شیوه های مختلف می توان داوری کرد یا با اهمیت محتوای آشکار و یا با سرزندگی رنگ آمیزی عاطفی. به شاعری که بخش تازه ای از واقعیت خارجی را به حیطه شعر می آورد علاقه بیش تری نشان می دهیم تا کسی که محتواهای آشکار نخ نمای قدیمی را تکرار می کند.»[2]

پی نوشت:

[1]صفحه 18 کتاب

[2]صفحه 254کتاب

سنگ سیاه روی سنگ سفید

سنگ سیاه روی سنگ سفید


سنگ سیاه روی سنگ سفید روایت سه زن از سه طبقه اجتماعی متفاوت است اما رویدادها توسط یک مرد به هم مربوط می شوند و در لابه‌لای محور اصلی روایت این رمان، برشی از موضوعات اجتماعی دو دهه اخیر از نگاه زنان در ارتباط با موقعیت‌ آن‌ها در فضای داستانی مرور می‌شود.

سنگ سیاه روی سنگ سفید

سنگ  سیاه روی سنگ سفید.نگار تقی زاده.نشرآموت.چاپ اول . تهران1390.  1100نسخه .216صفحه.5000تومان.

«شاید خواب دیده بود که هراسان بیدار شد. لحظه ای به اطرافش نگاه کرد. وقتی متوجه شد در خانه مادرش است، سرش را روی بالش گذاشت. صبح طلایی و سفید از راه رسیده بود. تمام شب را برف باریده بود. از حیاط صدای گنجشک ها به گوش می رسید. وقتی چشم هایش را گشود اولین صدایی که شنید ، سر و صدای گنجشک ها بود.»[1]

«سنگ سیاه روی سنگ سفید» دغدغه‌های سه زن از سه قشر متفاوت اجتماعی را مرور می‌ کند. این رمان از سه فصل تشکیل شده و از زبان راوی دانای کل روایت می‌شود. در واقع فصل‌های مختلف این کتاب روایت‌هایی به هم پیوسته دارند و رویدادها در هم دخیلند. زندگی این سه زن توسط یک مرد غریبه به هم مربوط و متصل می شود. در بخش اول که «دانه های بیهوده» برف نام دارد با زندگی یک زن و شوهر به نام خورشید و سهراب آشنا می شویم و در بخش دوم به نام «لکه های سیاه» با زندگی زنی به نام بلور که کارگر یک کارخانه است و در چند جای دیگر نیز مشغول کار است. بخش سوم "سمفونی بمب و فلسفه " نام دارد و درباره زنی عکاس و روشنفکر است که دغدغه جهانی شدن دارد ولی به زودی در می یابد که از دیدن اطراف خود غافل بوده است و در قلبش دیگر چیزی از عشق و محبت یافت نمی شود.

به عنوان اولین رمان بلند باید گفت نگار تقی زاده زبان رمان را می شناسد. ذهن تصویری وی به پرداخت بهتر اتمفسر داستان کمک کرده است. شخصیت ها قابل لمس هستند و خواننده دوست دارد تا انتهای داستان را پیگیری کند.

بخش عمده کتاب به قسمت اول و روایت زندگی خورشید و سهراب اختصاص دارد. در این فصل فضایی که شخصیت ها در آن حرکت می کنند فضایی سرد و کند تصویر شده است. نام بخش اول دانه های بیهوده برف نیز نشانگر همین فضای یخ زده است.

کوتاه ترین بخش نیز بخش پایانی به نام سمفونی بمب و فلسفه است.

نویسنده تنها به نشان دادن وضعیت این سه زن می پردازد و تلاش می کند درباره موقعیت آنها قضاوت نکند. در لابه‌لای محور اصلی روایت این رمان، برشی از موضوعات اجتماعی دو دهه اخیر از نگاه زنان در ارتباط با موقعیت‌ آن‌ها در فضای داستانی مرور می‌شود.

به عنوان اولین رمان بلند باید گفت نگار تقی زاده زبان رمان را می شناسد. ذهن تصویری وی به پرداخت بهتر اتمفسر داستان کمک کرده است. شخصیت ها قابل لمس هستند و خواننده دوست دارد تا انتهای داستان را پیگیری کند. اما توصیف های زیاد و مطول به بدنه روایت لطمه وارد کرده است. می توان بخش زیادی از توصیفات را به سود قصه از داستان جدا کرد. وی در حال حاضر مشغول نوشتن رمان بلند دیگری است که به زودی به اتمام می رسد.

نگار تقی‌زاده، متولد 1363 تبریز و دانش‌آموخته رشته فیلمنامه‌نویسی از مرکز آموزش فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی تبریز است. برخی از داستان‌های کوتاه او در مجموعه داستان‌هایی مانند «برای روزهای مبادا»منتشر شده‌اند. داستان «تکه‌های پیانو» این نویسنده سال 86 جایزه داستان رادیو تهران را به خود اختصاص داد.

« صداها، حضور غایب زن، خستگی و هرچه که اطرافش بود به او فشار می آورد. با چشمان باز و روحی آسیب دیده به گوشه سقف چشم می دوخت و به آن زن فکر می کرد. در ذهنش او را ترسیم می کرد و مدام با خود تکرار می کرد آیا او هنوز زنده است؟»[2]

 

پی نوشت:

 [1]صفحه 32 کتاب

[2]پشت جلد کتاب. از متن رمان