مبارزه علیه وضع موجود

---

«مبارزه علیه وضع موجود» کتابی است که جنبش های اجتماعی و رفتار خشونت آمیز گروه های مخالف را به نقد می کشد. یکی از مهم ترین جنبش های اجتماعی جنبش دانشجویی یا جوانان آلمان غربی است که به تفصیل مورد بررسی قرار می دهد و دگرگونی این جنبش را به سمت شرایطی خلاف آنچه در حرکت نخست آغاز کرده بودند پی می گیرد.

---

مبارزه علیه وضع موجود. سابینه فون دیرکه. مترجم: محمد قائد. انتشارات طرح نو.چاپ دوم. تهران.1389. 1500 نسخه.258 صفحه.6000 تومان.

«اقتباس فکر مائو در مورد انقلاب فرهنگی نشان می دهد که مارکسیسم سنتی حال و روز چندان خوشی نداشت و دانشجوها درکی روشن از شرایط خاص اجتماعی- اقتصادی آلمان پس از جنگ داشتند. نظریه مارکس در مورد بینواسازی که پیش بینی میکند پرولتاریای فقر زده علیه سرکوبگران بورژوا به پا خواهد خاست ربطی به واقعیات پس از جنگ نداشت.»^[1]

کتاب علیه وضع موجود نوشته خانم سابینه فون دیرکه استادیار زبان و فرهنگ آلمانی در دانشگاه پیتسبورگ امریکا، مطالعه ای بر ریشه ها و ساختار فرهنگ مخالف وضع موجود، مفهوم بدیلی که از سیاست ارائه می دهد و تاثیرش بر نهادهای سیاسی و اجتماعی آلمان در سه دهه 1950 تا 1980.

در این کتاب به جنبش های گوناگون اجتماعی می پردازد و موضوع رفتارهای خشونت آمیز در این جنبش ها را بررسی می کند. مثلا در اندونزی گروه های رقیب پس از کشتن نفرات دسته مخالف، به عنوان نوعی آداب و آیین، سر آنها را از تن جدا می کنند و قلب و جگرشان را بیرون می آورند. در آفریقای جنوبی، اعضای قبایل رزه رفتن در خیابان با نیزه های زهر آلود را حق خود می دانند و چنین کاری را مغایر امنیت عمومی تلقی نمی کنند. شهروندان امریکایی هم حق قانونی خود می دانند که با تنفگ پر در خیابان حرکت کنند. در پاکستان کشته شدن چند نفر در خیابان در حین تظاهرات خیابانی کاری عادی است. توسل به خشونت معمولا از صمیم قلب است و هدفی جز حفظ وضع موجود ندارد. و آن را گاه به اقتدار قانونی تعبیر می کنند.

در این کتاب به جنبش های گوناگون اجتماعی می پردازد و موضوع رفتارهای خشونت آمیز در این جنبش ها را بررسی می کند.

این کتاب به شرایط جنبش  جوانان آلمانی در سال 1960 نیز پرداخته و وضع آنان را بررسی کرده است.

در مقدمه کتاب آورده شده است: ورود شماری از دانشجویان ناراضی آلمان به ساختار دولت آن کشور در دهه 1980 در شمار مهمترین تحولات اروپا در سالهای پس از پایان جنگ دوم جهانی بود. نظام مستقر آلمان میل داشت چنین چالش مرگباری را بدون کمک گرفتن از نیروهای راست افراطی و فاشیستها مهار کند. تنها راه ممکن، سازشی به نظر می رسید که تا پیش ازآن هرگز بدون انقلاب اتفاق نیفتاده بود: معترضان وارد دولت شوند و همان طرح های مطلوبی که در نظر دارند، خود اجرا کنند.

این کتاب شامل شش فصل است که عبارتند از: سلطه فرهنگی و خرده فرهنگ های جوانانه در دهه 1950، برقرار باد قدرت تخیل و جنبش دانشجویی در دهه 1960، ترانه های غمگینانه پس از 1968: اشپونتی ها، خشونت و ذهنیت جدید، بیطرفی به چه درد می خورد؟، خودتان زحمتش را بکشید: برداشت ها و شیوه های هنری فرهنگ بدیل و فصل 6، میان سیاست و زیست بوم: عقاید سبزها در باب فرهنگ و هنر.

این کتاب یک یادداشت از محمد قائد در ابتدای کتاب دارد و پیشگفتاری از نویسنده. همچنین نتیجه گیری و پایان ماجرا در انتهای کتاب آورده شده است.

محمد قائد روزنامه نگار و روانشناس است. وی به چیره دستی در سبک «مقاله» معروف است. وقار ادبی، نکته‌بینی و دید انتقادی همه‌جانبه از ویژگی‌های نثر قائد است. مجموعه‌ای از مقالاتش را نشر «طرح نو» در تهران با عنوان «دفترچه خاطرات و فراموشی» منتشر نموده‌است. مقالات و دیدگاه نوآورانه او در این کتاب از جنبه «روانشناسی اجتماعی‌» و ترکیب «جامعه‌شناسی، تاریخ و هنر» در ارزیابی مشاهدات با استقبال خوانندگان مواجه شده‌است. قائد از نخستین کسانی است که واژه و مفهوم «خرده فرهنگ» را از ابتدای دهه 1380 وارد گفتمان روشنفکری ایران کرد و در آثار و مقالات خود تحولات اجتماعی قرن بیستم را از این منظر نیز آنالیز نموده است.

«ترجیح دادن ادبیات مستند از سوی جنبش دانشجویی ناگهان و بی مقدمه نبود. ظهور دوباره ادبیات مستند بیانگر بحران نوشته ادبی آلمان پس از جنگ بود، حتی پیش از آنکه حمله دانشجوها به فرهنگ بورژوایی، آن را به بنیاد ترین شکل بیان کند. بحث درباره ژانرهای ادبی کارامد، در وهله نخست بر پایه موفقیت تئاتر مستند از ابتدای دهه 1960 در عرصه مباحث ادبی همه گیر بود.»^[2]

پی نوشت:

[1]صفحه 62 کتاب

[2]صفحه 81 کتاب