تاریخ امپراتوری ایران

تاریخ امپراتوری ایران. لیندزی الن. انتشارات امیر کبیر. چاپ اول. تهران.1390. 1500 نسخه.366 صفحه. 7000 تومان.

«اسناد نوشتاری ، جملگی سرشار از ابهام های تاریخی و واقعیات ناگشوده و رازآلود هستند و از واقعیات بکر و بری، کمتر نشانی در آن ها دیده می شود. این اسناد گاه بنا به کارکرد مقطعی به نگارش در آمده اند و میزان دانش، منافع و انگیزه پدید آورندگان در گزینش موضوع نگارش دخیل بوده است. »^[1]

به نظر می رسد با وجود همه پژوهش هایی که درباره ایران باستان شده است، هنوز هم جای پژوهش در این حوزه خالی است. چرا که ایران سرزمینی است که هنوز کاوش های باستان شناسی عمیق و کارشناسانه ای درباره آن صورت نگرفته است.آنچه که به دست ما رسیده رویایی از شرق شناسان است که با وجه نظر خود به این تاریخ گران سنگ و دیرینه چشم دوخته اند.

بخش بزرگی از تاریخ ایران باستان همچنان در چنبره افسانه هایی است که از دل کتاب های کهنه بیرون کشیده می شود. تاریخ امپراتوری ایران نیز یکی از کتاب های پژوهشی است که به قلم لیندی الن، استاد و محقق کرسی تاریخ شرق باستان در کینگ کالج لندن است. حوزه تخصصی وی به طور عام شرق باستان است و به طور خاص هخامنشی. وی علاقمند به مطالعه عصر اسکندر مقدونی و ارتباطش با امپراتوری ایران شد و این کتاب حاصل پژوهش های وی در این زمینه است. یکی از ویژگی های این تاریخ پژوه توجه به یافته های باستان شناسی جدید و آثار فرهنگ مادی و همچنین در نظر گرفتن سنت شرقی و غربی در مطالعه ایران عصر هخامنشی است.

کتاب حاضر در واقع نگاهی تازه به تاریخ فرهنگی و سیاسی هخامنشیان است. بررسی سلسله شاهان، رویدادهای درباری و همچنین ارزیابی آثار فرهنگ مادی، هنر و معماری عصر در کانون توجه مولف است. نویسنده به زمینه برآمدن پادشاهی هخامنشیان تا براندازی آن توسط اسکندر می پردازد.

او با استفاده از یافته های فرهنگ مادی، منابع شرقی و غربی، دوره مذکور را مورد بازنگری قرار می دهد. او برخوردهای ایران و یونان را که منجر به شکل گیری هویت تازه ای از ایران در سنت ادبی اروپا می شود و همچنین تصویر اسکندر در سنت ایران را مورد باز اندیشی قرار می دهد.

عیسی عبدی دانش آموخته زبان فرانسه از دانشگاه تربیت مدرس تهران است که پس از آشنایی با این زبان و ریشه های تاریخی آن به زبان شناسی تاریخ علاقمند شد. وی سپس به زبان های باستان روی آورد و در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در نزد استادان این رشته با زبان های باستانی در مقطع کارشناسی ارشد آشنا شد. وی چندین کتاب در زمینه تاریخ از زبان انگلیسی ترجمه کرده است. از جمله: ایران باستان ماریا بروسیوس، امویان اثر جرالد هاوتینگ و همین کتابی که در پیش رو دارید.

این کتاب شامل هفت فصل و مجموعه ای از مقالات است. از جمله فصول این کتاب: خاستگاه زمامداری پارسیان، کشور گشایی و سیاست، پایتخت هخامنشی، هماوردان: فرمانروایان دینی و ادیان سلطنتی، اقوام – ارتباط و مذهب، برآمدن اسکندر و پایان شاهنشاهی هخامنشی، افسانه ها- زبان و یافته های باستان شناسی را می توان نام برد.

«تصور بر این است که تمام روایت های قصه اسکندر در اصل از یک اثر تاریخی موسوم به کالیستنس دروغین برخاسته باشد. متن آن اثر را به یکی از بستگان ارسطو نسبت می دهند که به عنوان تاریخ نگار، رسما اسکندر را در جنگ ها همراهی کرده است. از متن تاریخ واقعی کالیستنس تنها پاره هایی بر جای مانده است. ولی شاید حکایت ان به صورت رمانس در دوره یونان مداری چهره بسته که مجموعه ای از نامه های تخیلی را با گزارش های پر رنگ روایی در آمیخته است»[2]

پی نوشت:

[1] صفحه 26 کتاب

[2] صفحه 285 کتاب

بخش کتاب و کتابخوانی تبیان