دوران کودکی از چشم انداز جامعه شناسان

«دوران کودکی» از چشم انداز جامعه شناسانه

---

« دوران کودکی»  از چشم انداز جامعه شناسانه به دوران کودکی نظر افکنده و تلاش دارد عوامل سازنده معرفت ما را نسبت به دوران کودکی در هر دوره زمانی بررسی و به نقد بکشاند.

---

دوران کودکی. کریس جنکس. مترجم: سارا ایمانیان. چاپ اول. انتشارات اختران. تهران: 1388. 2000 نسخه.247 صفحه. قیمت: 4200 تومان.

« در هنگام تامل پیرامون کودک چه چیزی به ذهن ما متبادر می شود؟ اینکه کودکان موجوداتی پاک و منزه، ددمنش، بی گناه، فاسد، سرشار از استعداد، لوح سپیدی هستند یا حتی آن طور که خود بزرگترهایمان را می نگریم، آنان را کسانی بدانیم که مانند ما فکر و استلال می کنند، غوطه ور در امواج پس رونده بی کفایتی، و یا صاحبان بینش روشنی اند که ما در حین تجربه از کف دادیم...»^[1]

دوران کودکی از مهم ترین و حساس ترین دوران زندگی یک انسان است. هر چند برای خانواده ها ساختن یک موقعیت انتزاعی ممکن نیست، اما با شناخت هر چه بیشتر دنیای کودکان شاید بتوان با مدیریت بهتری فرزندانمان را بار بیاوریم به گونه ای که آنها هر چه ممکن است در معرض کمترین

آسیب های روحی و جسمی قرار بگیرند.

کریس جنکس در مقدمه کتاب خود مطلبی از افلاطون ذکر کرده که می گوید. تنها کسانی می توانند لطافت جسم و روح داشته باشند که خوب بار آمده باشند. از لحاظ او راه های خوب بار آمدن اهمیت سرنوشت ساز آموزش در شعر و موسیقی ضرباهنگ و هماهنگی است که در ژرفای روح کودک اثر مستقیم می گذارد. تنها این انسان است که می تواند نسبت به انحرافات زیبایی و نقصان و زشتی در هنر و طبیعت حساس و زیرک باشد.

کریس جنکس با این مقدمه اضافه می کند از همان دوران تمدن یونانی و هلنی فیلسوفان و نظریه پردازان به دنبال خاستگاه های فضیلت در روح جوانان بودند. اما بعد از گذشت زمانی بس طولانی هنوز هم در باب کودکی به اجماع نظری نرسیده ایم.

به قول روسو ما از دوران کودکی چیزی نمی دانیم. و با تصورات غلطی که داریم هر چه جلو تر می رویم، بیشتر به بیراهه می افتیم. خردمند ترین مولفان زندگی خود را وقف چیزی می کنند که بشر باید بداند، بدون اینکه از خود بپرسند کودک قادر به فراگیری چه چیزی است. آنان همواره در وجود یک کودک یک بزرگسال می جویند، بدون اینکه بیندیشند که وی پیش از بزرگسالی چیست.

کریس جنکس نویسنده این کتاب مفاهیم جدیدی چون کودک وحشی، کودک طبیعی و کودک اجتماعی که مفاهیم جدیدی در حوزه روانشناسی کودک هستند، بررسی و تحلیل می کند. وی در بحث و بررسی خود به نظریه های دیگر روانشناسان برای توضیح کامل تر رجوع می کند. وی جا به جا به آثار افرادی چون برنشتاین، پارسونز، رانگ، فرگوسن و دیگر نظریه پردازان حوزه روانشناسی و مخصوصا جامعه شناسی اجتماعی ارجاع می دهد. از این جهت بحث وی با سندیت روشن تری بیان می شود.

این کتاب شامل هفت فصل است که عبارتند از: شکل گیری دوران کودکی، رویکردهای جامعه شناختی به دوران کودکی، پیدایش دوران کودکی، کودکی و فضای اجتماعی، کودک آزاری، مرگ شگفت انگیز دوران کودکی و دوران کودکی و حریم شکنی.

در کتاب دوران کودکی با رویکرد جامعه شناسانه عوامل اجتماعی سازنده معرفت ما نسبت به کودکان و دوران کودکی به شناخت بیشتری می رسد. آنچه در این کتاب اهمیت بیشتری دارد نگاه ما با کودک است تا خود دوران کودکی.

این کتاب با نگاه به دوران کودکی از دیدگاه برساختگرایی اجتماعی، چهار چوبی انتقادی به دست می دهد که می توان از طریق آن نگرش های فردی و مشی کلی مرتبط با کودک را درک کرد. این فرض اساسی که دوران کودکی یک برساخته اجتماعی است، نشان می دهد که درک ما از دوران کودکی و مفاهیمی که به کودکان نسبت می دهیم به طور چشمگیری از فرهنگی به فرهنگ دیگر تغییر می کند اما این تغییر در طی تاریخ هر فرهنگ هم به طور کاملا ریشه ای رخ داده است.

این کتاب مفهوم دوران کودکی را از آغاز تا دوران مدرن پی می گیرد و نظریات جامعه شناسان و روانشناسان را به بحث و بررسی می نشیند.

کریس جنکس خود استاد جامعه شناسی و معاون دانشگاه برونل است. او کتاب های بسیاری در زمینه فرهنگ، جامعه شناسی و دوران کودکی نوشته است. وی به نظریه جامعه شناختی، پسا ساختارگرایی و دگر شناسی، دوران کودکی، نظریه فرهنگی، فرهنگ بصری شهری و کران های رفتاری علاقمند است.

این کتاب شامل هفت فصل است که عبارتند از: شکل گیری دوران کودکی، رویکردهای جامعه شناختی به دوران کودکی، پیدایش دوران کودکی، کودکی و فضای اجتماعی، کودک آزاری، مرگ شگفت انگیز دوران کودکی و دوران کودکی و حریم شکنی.   

«شرح و وصف های گوناگون درباره علت و چگونگی امکان دست زدن کودک به جرائم خشونت بار همان طور که گفته شد، در دریافت عامه مردم از طریق ترسیم مجدد مرزهای سنتی کودکی، تا حدودی به هم آمیخت و تلفیق شد. در حالی که این روند معما را موقتا حل کرد...»^[2] 

پی نوشت:

[1] صفحه 13 کتاب

[2] صفحه 202 کتاب