شاهد گوشی

---

« شاهد گوشی، 50 شخصیت» مجموعه داستان های بسیار کوتاه الیاس کانه تی است که بر اساس 50 شخصیت ویژه و خاص نوشته شده است و فضایی طنزگونه اما گروتسک و تلخ دارد.

---

شاهد گوشی، 50 شخصیت. الیاس کانه تی. مترجم: علی عبدالهی. چاپ اول. نشر مرکز. تهران: 1392. 1800 نسخه.136صفحه. قیمت: 7900 تومان.

«این بود که حسابی دهان یارو را خرد کرد. البته یارو هم دم در کشید. بعد دردشکن از جا برخاست و چیره بر خاطرات همان روز در تب و تاب هیجانی آشکار البته نه با بی آبرویی جمع را ترک کرد. احساس خوبی داشت از این که سکوت توام با احترام دیگران تا آستانه در همراهی اش می کرد.»^[1]

شاهد گوشی روایت هایی از 50 شخصیت است که با زبانی طنز و تلخ و گروتسگ به تصویر کشیده شده اند.

این مجموعه داستان شامل داستانک هایی است که هر کدام پیرامون یک شخصیت خاص می چرخد و محصول ذهن خلاقانه نویسنده آن است. حتی نام هایی که برای این شخصیت ها انتخاب شده با ذکاوتی ویژه و متفاوت ساخته شده اند و جزو اسم هایی خاص هستند که خود نویسنده خلق کرده است.

این داستان های کوتاه با این که سبک و سیاق کافکایی دارند ولی محصول ویژه ای به حساب می آیند و  می توان گفت نوشتار نویسنده را از دیگر داستان های کوتاه این سبک و سیاق متمایز می کند.

شاهد گوشی یکی از کوتاه ترین و بهترین مجموعه داستانک های الیاس کانه تی نویسنده مشهور آلمانی است که اهمیت بالایی در زبان آلمانی دارند. نام کتاب  شاهد گوشی است که این عنوان را نویسنده از روی الگوی ساختاری اصطلاحات حقوق در زبان آلمانی گرفته است در مقایسه با شاهد عینی. وی عنوان فرعی کتاب را 50 شخصیت گذاشته و این نام را نیز بر اساس رده بندی گیاهان و انسان ها انتخاب کرده و ایده اصلی آن را نیز از فیلسوف و گیاه شناس یونانی« تئو فراست» گرفته است.

از جمله شخصیت هایی که در این کتاب از آنها صحبت می شود عبارتند از: شاه شناس، ناکامیاب، خدعه گر، کاغذ خور، نام لیس، ارائه گو، به خود هدیه دهنده، دو به هم زن، اشگ گرم کن، کور مرد، کلان سودا گر، نازک بو، دار و ندار، لاش انداز، آوازه سنج، چلپاسه نی زبیایی، شکوه مرد، گره گفتار، نارس کلام، تلخ پیچ، آلاف اولوفی، خانه خوار ، آسیب خورده و ... که به زیبایی خصوصیات هر یک از این شخصیت ها توصیف می شود و شیوه زندگی و گفتار خاص هر کدام از این صفات کاریکاتور شده به خواننده نشان داده می شود.

این شیوه بررسی شخصیت از آنجایی ناشی می شود که در یونان باستان تیپ به معنای سکه ضرب کردن بوده و نوعی تصویر برگردان روی کلیشه محسوب می شده است. از همین رو این شخصیت ها نیز نوعی از عکس از برگردان هستند. خصوصیات غلو شده شخصیت ها به صورت کلیشه ای معرفی شده و نوع رفتار و کردار آنها به گونه ای معرفی می شود که می توان گفت آنها نمونه ای از انسان هایی هستند که در زیر مجموعه این تیپ می توان دسته بندی کرد.   

مترجم درباره این کتاب می گوید: این داستان یکی از کوتاه ترین و بدیع ترین آثار الیاس کانه تی است که به دو دلیل در ادبیات آلمانی و حتی در ادبیات اروپا کم نطیر است: نخست ایده نوشتن و دوم سبک و سیاق نگارش آن.

الیاس کانه تی در سال 1905 میلادی در بلغارستان دوره عثمانی به دنیا آمد. وی در وین فلسفه خواند. شاهکار وی رمان اوا است. وی نویسنده کتاب تحلیلی – فلسفی توده و قدرت است. در آثار وی تاثیر آداب و رسوم اقوام گوناگون حوزه بالکان و مشاهدات و تجربیاتش از سفر به کشور هایی مانند انگلیس، اتریش، آلمان و سویس دیده می شود. این نویسنده مشهور در سال 1981 جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. و در همان سال جایزه کافکا را نیز به دست آورد. در کارنامه وی جایزه مهم گئورگ بوشنر نیز وجود دارد. از کار های دیگر او می توان به رمان« صداهایی از مراکش- 1967» و « رای دادگاه » اشاره کرد.

کانه تی به  شدت به فرهنگ فلسفی انسان‌شناسی پای ‌بند است و ارزش بسیاری به مسائل اساسی علوم اجتماعی قائل بوده و به دنبال پاسخی مثبت برای این گونه مسائل جامعه بشری می‌گردد و بر این باور است که نویسنده باید شهامت آن را داشته باشد که جهان در حال سقوط و زوال را ترسیم کند و در معرض دید همگان قرار دهد و بر این اساس، نوشته‌ هایش نه تنها نشان‌دهند زوایای پنهان روح انسان است، بلکه دلیل بسیاری از تضادهای جوامع امروز را ارائه می‌کند. موضوع دیگری که کانتی را به خود مشغول داشت، پدیده قدرت و تأثیر مردم در به وجود آمدن آن است. به اعتقاد نویسنده، توده‌های انسانی هم قابل کنترل و هم کنترل‌ ناپذیرند، هم ظالم ‌اند و هم مظلوم. اگر جهل مردم نبود .قدرت ‌های زورگو پدید نمی ‌آمدند

مترجم درباره این کتاب می گوید: این داستان یکی از کوتاه ترین و بدیع ترین آثار الیاس کانه تی است که به دو دلیل در ادبیات آلمانی و حتی در ادبیات اروپا کم نطیر است: نخست ایده نوشتن و دوم سبک و سیاق نگارش آن. 

پی نوشت:

[1] صفحه 116 کتاب