کتابی برای آشنایی با تاریخ تئاتر

نگاهی به کتاب درآمدی بر تاریخ نمایش نوشته بهروز خصوصی

---

«در آمدی بر تاریخ نمایش» به صورت اجمالی تاریخ تئاتر را ممالک شرق و غرب معرفی می کند و سر فصل های آن را مورد بررسی قرار می دهد. از این نظر این کتاب میتواند برای کسانی که شناخت کافی درباره این هنر ندارند مفید واقع شود.

---

درآمدی بر تاریخ نمایش.بهروز مخصوصی. انتشارات افراز.چاپ اول. تهران.1390.1100 نسخه.424 صفحه.10500 تومان.

«آرتو اعتقاد دارد تئاتر برای آن آفریده شده که زشتی درون انسان را پاک می کند یعنی تئاتر باید تماشاگر را با درون خودش مواجه نماید. تئاتر "شقاوت" نوعی پالایش روان است، نوعی درمان روح ولی درمانی خشونت بار پس تئاتر شقاوت به نوعی یک تئاتر ارسطویی است. در آثار آرتو توسل به اسطوره های اولیه، به آفرینش های کهن و به موضوعات کیهانی و جهانی دیده می شود و بازگشت به آثار اوریپید و سنه کا مشاهده می شود»[1]

یکی از مشکلات اساسی هنرهای نمایشی کمبود متون تخصصی تئاتر است. این مجموعه در صدد است بخشی از این کمبود را جبران کند. هر چند کتاب هایی که برای جبران این کمبود منتشر می شوند  اغلب کتاب هایی نیستند که پر کننده خلاء موجود در این  زمینه هنری باشند.

 در این کتاب به سرفصل هایی چون: اسطوره و حماسه، آیین و تئاتر، نمایش در قرون وسطی، نمایش در رنسانس، آشنایی با برخی از نمایشنامه نویسان مشهور اروپا و امریکا، تئاتر در قرن بیست و بیست و یکم، نمایش در شرق، ساختار نمایشی، آشنایی با برخی سبک ها و واژگان و اصطلاحات نمایشی می پردازد. در این کتاب تلاش شده به سر فصل های اصلی تاریخ تئاتر نگاهی بیندازد و به طور اجمالی برخی از آنها را بشکافد و توضیح دهد. در آمدی بر تاریخ نمایش سبک های مختلف و دوره های مختلف تاریخ تئاتر را مرور می کند و ضمن آشنا کردن مخاطب با هر عصر نمایشنامه ها و ویژگی های هر دوره را نیز معرفی می کند. این کتاب صرفا آشنایی ضمنی با تاریخ تئاتر را مد نظر قرار داده و به تحلیل و موشکافی آن نمی پردازد. از این نظر به کار دانشجویانی می خورد که تقریبا چیزی از تئارتر نمی دانند و می خواهند چارچوب کلی آن را بررسی کنند. در بخشی از این کتاب که عنوان نمایش در ایران را به خود اختصاص داده است، شیوه های نمایش ایرانی از رو حوضی و شبیه خوانی و تعزیه گرفته تا نمایش های مدرن و معاصر به طور اجمالی آورده شده است. در این بخش نمایش های پیش از اسلام و پس از آن، نمایش های عروسکی و شادی آور و همچنین نمایش های متاثر از اروپا و غرب معرفی می شوند. در بخش نمایشنامه نویسان ایرانی از دوره ساسانی تا به امروز به مرور و معرفی نمایشنامه نوسان می پردازد و نمایشنامه نویسان فارسی زبان  و معاصر را معرفی می کند که از این نظر در کمتر کتاب تاریخ تئاتری به آن پرداخته شده است.

یکی از مشکلات اساسی هنرهای نمایشی کمبود متون تخصصی تئاتر است. این مجموعه در صدد است بخشی از این کمبود را جبران کند. هر چند کتاب هایی که برای جبران این کمبود منتشر می شوند اغلب کتاب هایی نیستند که پر کننده خلاء موجود در این زمینه هنری باشند

این کتاب حاوی ده فصل است که عبارتند از: اسطوره و حماسه، آیین و تئاتر ، نمایش در قرون وسطی، نمایش در رنسانس، آشنایی با برخی از نمایشنامه نویسان مشهور اروپا و امریکا، تئاتر در قرن بیست و بیست و یک، نمایش در شرق، نمایش در ایران، ساختار نمایشی، آشنایی با برخی سبک ها، و در نهایت واژگان و اصطلاحات نمایشی به همراه فهرست منابع و ماخذ در پایان کتاب ضمیمه شده است.

«اولین آشنایی ایرانیان با تئاتر غربی از تاسیس دارالفنون آغاز می شود. این مدرسه به همت امیر کبیر و نقشه میرزا رضا مهندس بنیان گذاری شد و تالار این مدرسه به همت مزن الدوله نقاش باشی که از نخستین دانشجویان اعزامی به فرنگ بود افتتاح شد. مزین الدوله اولین بار خودش یکی از نمایشنامه های مولیر به نام میزانتروپ یا مردم گریز را در این سالن به معرض نمایش گذاشت.»[2]

پی نوشت:

[1]صفحه 122 کتاب

[2]صفحه 329کتاب