کتابان

مروری بر کتاب های منتشر شده سال

کتابان

مروری بر کتاب های منتشر شده سال

سفر به غرب


سفر به غرب


«تاریخ اندیشه جدید ایرانی» دفتر نخست از شش دفتری است که به رویارویی ایرانیان با فرهنگ غرب در دوره قاجار به این سو می پردازد. دفتر نخست این مجموعه به مربوط به سفرنامه های این عصر است.


سفر به غرب

تاریخ اندیشه جدید ایرانی. دفتر اول. فرامرز معتمد دزفولی.  نشر شیرازه. چاپ اول. تهران.1391. 1000 نسخه.1119 صفحه و مصور .38000 تومان.

 

« مکان های مختلفه موافق مزاج های دیوانگان در آن مکان مشاهده افتاد . مثلا برای بعضی که در اول ناخوشی دیوانه زنجیری می شود، اطاق های چوبی ساخته، همه زمین و دیوار را ماهوت کشیده و وسط آنها را پر از چیز های نرم نموده اند. و هر کس که زنجیری می شود چند روزی در آن اطاق ها می گذراند. اگر بخواهد خود را به در و دیوار بزند همه جا را نرم یافته آسیبی نخواهد دید. و از قراری که می گفتند دیوانه های زنجیری در اوایل ناخوشی مثل حیوانات وحشی از همه چیز ترس و رم می کنند. بعد از آنکه موافق مزاج آنها حرکت گردید در اندک مدت آن حالت رفع و آرام و مانوس می شوند.»[1]

در یادداشت نویسنده بر کتاب تاریخ اندیشه جدید ایرانی آمده است، بی واسطه ترین و ملموس ترین متنی که گویای واقعیت تاریخ و زندگی مردم یک سرزمین است، کلام بی تکلفی است که در لابه لای نوشته های سفرنامه ها، رساله ها، و مقاله هایی به چشم می خورد که کماکان دست نخورده باقی مانده است. این میراث هیچگاه در مطالعه و بررسی تاریخی در نظر نیامده و در اختیار قرار نرگفته و یا کمتربه عنوان مرجعی برای شناخت سیر تاریخ اندیشه جدید ایرانی به دید محققان آمده است.

این کتاب یکی  از مهم ترین منابع پژوهش نویسنده برای دست یابی به سیر تاریخ اندیشه جدید ایرانیان و رو یا رویی اولیه و ابتدایی ایرانیان با غرب همین سفرنامه ها و خاطرات و رساله ها است.

 استفاده از این سفرنامه ها و رساله ها برای پژوهش تاریخی خود شیوه نوینی از تحلیل تاریخی است. این تاریخ شناسی از خلال واگویه های فردی و شرح های شخصی و خاطرات و دست نوشته های پراکنده و خصوصی افراد به دست می آید. در این رویکرد بررسی می شود که چطور ایرانی برای نخستین بار غرب را در آینه خودش می بیند و به قول نویسنده ، گویی به این مرحله از آگاهی مدرن دست پیدا می کند که : "من سفر می کنم، پس سوژه هستم" چون به تماشا می رود خود تماشا می شود و فرد غربی نیز خود در این خودیابی دوسویه سهیم است.

تاریخ اندیشه جدید ایرانی مجموعه ای است شامل شش دفتر که دویست سال تاریخ تفکر و اندیشه ایرانی را در بر می گیرد و علاوه بر این دفتر دفتر های دیگری را نیز شامل می شود. کتاب پیش رو دفتر اول این مجموعه است که به نام آیینه آوران و عصر رویارویی منتشر شده است. این مجموعه به اولین رویارویی ایرانیان با فرهنگ غربی و اروپایی می پردازد. این پژوهش در خلال سفرنامه ها جستجو می شود. دفتر دوم منورالفکران و عصر روشنگری نام دارد و تا دوران تاسیس مشروطیت دنبال می شود. دفتر سوم مشروطه خواهان و عصر مشروطیت است که به رساله های این دوران می پردازد. دفتر چهارم متجددین و عصر پسا مشروطیت نام دارد که دامنه اش تا پایان سلطنت قاجاریه و پایان پهلوی اول کشیده می شود. دفتر پنجم روشنفکران و عصر انقلاب نام دارد که از آغاز پهلوی دوم تا پیروزی انقلاب را در بر می گیرد. دفتر ششم آخرین دفتر است که متفکران و عصر پسا انقلاب نام دارد.

این کتاب یکی از مهم ترین منابع پژوهش نویسنده برای دست یابی به سیر تاریخ اندیشه جدید ایرانیان و رو یا رویی اولیه و ابتدایی ایرانیان با غرب همین سفرنامه ها و خاطرات و رساله ها است

این کتاب نخستین دفتر از این مجموعه گرانقدر است که به نام آیینه آوران و عصر رویارویی با غرب منتشر شده است.

این دفتر حاوی بیست و نه فصل است که علاوه بر یادداشت نویسنده و شرح روش شناسی اثر، عبارتند از: سید عبدالطیف شوشتری: تحفه العالم، سفرنامه مسیر طالبی فی بلاد افرنجی، حیرت نامه: میرزا ابولحسن خان ایلچی، مرات الاحوال جهان نما: آقا محمد بهبهانی،دلیل السفرا: سفرنامه میرزا محمد هادی علوی شیرازی، فردنامه پاریس: داود خان ارمنی، میرزا صالح شیرازی: سفرنامه ولایت آزادی، سفرنامه خسرو میرزا به پطرزبوغ، سفرنامه رضا قلی میرزا به انگلستان، سفرنامه آجودان باشی، سفرنامه سیف الملک ، مخزن الواقع: سفرنامه فرخ خان امین الدوله، سفرنامه حاج سیاح به فرنگ، سفرنامه میرزا خانلرخان اعتصام الملک، روزنامه سفر فرنگستان ناصرالدین شاه قاجار، سفرنامه عزالدوله به اروپا، سفرنامه مکه معظمه: میرزا عبدالحسین خان افشار رومی، سفرنامه زیارت خانه خدای حاج میرزا محمدحسین فراهانی، سفرنامه حاجی پیرزاده، وقایع مسافرت میرلایق عیلخان عمادالسطنه، سفرنامه حاجی واشنگتن: حاجی حسینقلی خان معتمدالوزاره، خاطرات روزنامه اعتماد السلطنه به فرنگ، حاج میرزا محمد علی معین السلطنه: سفرنامه شیکاگو، سفرنامه میرزا ابراهیم صحاف باشی تهرانی، سفرنامه حج: میرزا علی خان امین الدوله، سفرنامه فرنگستان مظفرالدین شاه، سفرنامه ظهیرالدوله همراه مظفرالدین شاه به فرنگستان، سفرنامه تشرف به مکه معظمه مهدیقلی خان هدایت از طریق چین و ژاپن و امریکا و در نهایت سفرنامه فرنگستان: مسعود میرزا ظل السطان.

در پایان کتاب علاوه بر فهرست منابع و نام ها عکس هایی از سفرنامه نویسان عصر قاجاریه ضمیمه شده است.    

 

پی نوشت:

[1] صفحه 497 کتاب

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد